AARDPEER of TOPINAMBOER
Aardpeer of topinamboer = helianthus tuberosus is een plant oorspronkelijk afkomstig uit Noord-Amerika en wordt in Europa vooral in Frankrijk al vanaf de 17de eeuw verbouwd. Het is een plant uit de familie van de zonnebloemen, het geslacht Helianthus. In een warme zomer geeft de plant ook overvloedig gele bloemen.
Deze plant levert zoete ondergrondse knollen op. Deze kan men rauw geraspt in salades eten, smaakt dan licht naar noten. De knollen kunnen ook gekookt worden. Dan hebben ze niet echt veel smaak, maar lijken op wat melige aardappels.
Eenmaal geoogst drogen de knollen snel uit, het is dus een ideale groente om in een apart hoekje in je moestuin te zetten. Zelfs na vorst zijn de knollen de verdere winter te oogsten, als de grond maar niet bevroren is.
In Nederland wordt hij beginnend in oktober, maar hoofdzakelijk in november en december aangeboden.
TEELT
Zet de wortels op een aparte plek in je tuin. Ze worden ook best redelijk hoog ( vaak wel 2 meter). Ik had ze in veel moestuinen juist in een apart vak achter de composthopen staan. En apart betekent nu ook letterlijk apart. Want als je deze knollen vrij plant hebben ze de neiging overal in je tuin tevoorschijn te komen. Dus plant ze in een plek bijvoorbeeld afgezet diep in de grond met grotere betontegels, zeker tot 60 cm. diep in de grond gezet. Als je een vak aan de noordzijde van je moestuin met aardperen zet levert dat een perfecte windvang op. Ook nu moet je er voor zorgen dat de rest van de tuin afgeschermd, zodat de aardperen zich daar niet kunnen uitplanten. 1 m2 aardpeer kan gemakkelijk 3 tot 5 kilo aardpeer geven. Plant de stukken wortel het liefst vroeg in het seizoen bijvoorbeeld al in maart.
Aardperen worden wel door diverse leveranciers geleverd, maar zijn dan vaak erg duur. Je kunt beter aardperen bij een goede biologische teler kopen en die planten. Kan je aan exemplaren van het oude ras Fuseau met geel-roze vruchtvlees komen, dan heb je een van de lekkerste soorten.
Ook Bianka ( minder hoog) met witte onregelmatige wortel, de paarse Waldspindel en de veel hoger groeiende soorten als Rozo en Yellow Perfect bevallen prima.
Veel mest heeft een aardpeer niet nodig, maar plant ze niet op een plek waar in de winter het (grond-)water vrij hoog staat. Dan verrotten de wortels. Meestal komen planten al heb je zelfs grondig geoogst, het volgende jaar weer op.
INHOUDSSTOFFEN en MEDISCH GEBRUIK
De knollen bevatten 15 – 22% koolhydraten vooral ook Inuline, 3% eiwit, royaal kaliumverbindingen, vitamine A, B1, B2, C, H en D. Maar ook looistoffen.
Gebruikt bij sommige diëten. Werkzaam bij verstopping.
Industrieel gebruikt voor het winnen van inuline. Inuline is erg belangrijk voor de opname van mineralen en zorgt ook voor een betere darmflora.
VERDER GEBRUIK
De bloemen kan je in de zomer als sierbloemen plukken. Daarnaast wordt zowel het groen, de bloemen en de wortel ook als veevoer geteeld.
In de keuken:
- In soep met andere groente als doperwten of peulvruchten
- Gefrituurd of gebakken als aardappels.
- In stoof-gerechten met of zonder vlees
- In ovenschotels met prei en walnoten of met broccoli of champignons en oude kaas
- Om zoetzuur mee te maken
- Rauw in zeer dunne schijfjes als salade
- Gekookt met wat citroensap of azijn
RECEPT
GESTOOMDE AARDPEER EN PREI MET EEN BOTERNOTENSAUS
- 1/3 kilo aardpeer
- 1 stevige prei
Schrob de aardpeer goed schoon, spoel het goed na. Snij de aardpeer in plakjes.
Was ook de prei en snij deze helemaal op in ringetjes.
Leg de prei onderin een stoommaand en de aardpeerplakjes erop. Stoomtijd iets meer dan 15 minuten. Schenk daarna de boternotensaus er over.
BOTERNOTENSAUS
- 50 gram boter (het mag ook geklaarde boter zijn)
- 1 eetlepel fijn gehakte hazelnoten
- Wat kruidenzout
Verwarm de boter op een zacht vuur. Voeg de noten toe en laat alles zachtjes een minuut of vijf sudderen. Breng op smaak met kruidenzout.