Bijvoet = Artemisa Vulgaris is een zeer algemeen hier voorkomende plant uit dezelfde familie der Composieten, als boerenwormkruid, absint-alsem en dragon. Vroeger een van de planten die men gebruikte tegen tovenarij en “aangetoverde” ziektes.

De naam heeft natuurlijk iets met onze voeten te maken. Pelgrims en ander reizigers legden vroeger blaadjes in hun schoenen en klompen om zonder problemen te kunnen blijven lopen. Er hebben zich meerdere onderzoekers gestort op het vinden van de reden daarvan. Nu blijkt bijvoet een stof te bevatten, die sterk samentrekkend werkt en daardoor zweten je voeten minder en wordt je voeten minder vochtig bij het lopen en krijg je daarom minder snel blaren. Daarom helpt het om wat blaadjes van bijvoet in de schoenen te doen en ze ruiken dan zeker minder.

Bijvoet komt op vele plekken in de Lage Landen voor. Vooral op zonnige plekken met voorkeur voor open plekken waarvan de grond kortgeleden omgewoeld is. Dus in bermen, bij dijken, zee-duinen, braakliggende terreinen, waterkanten en akkerranden en heel veel niet echt onderhouden plekken kom je de plant tegen.

Het is een overblijvend kruid dat van 60 cm tot 1.50 meter hoog kan worden. Bladeren van boven donkergroen en vrijwel kaal, maar aan de onderzijde viltachtig, zilverkleurig.

Bloemen onooglijk klein op lange stelen, eerst geel, later roodbruin in pluimen, bloeitijd van juni tot september. Men kan de bladeren oogsten van april tot diep in de herfst. Ruikt als absint maar dan iets minder sterk.

AANPLANT

Alle zaadhuizen verkopen zaad van bijvoet. Ter plekke zaaien op zaaibed in april tot juli. Zaad kiemt snel bij 20 graden, niet of licht afdekken en licht vochtig (niet nat) houden. Uitplanten op 35 x 50. De planten groeien behoorlijk stevig uit.

WAARDPLANT

De bijvoetmonnik, een nachtvlinder gebruikt bijvoet en alsem als waardplant. Verder is de plant niet echt nuttig voor bijen en insecten. Het verjaagt zelfs muggen.

MEDISCH

Het helpt ook om eetlust op te wekken en bij mensen die pijn in hun buik hebben.

Als je het kruid wilt gebruiken voor je spijsvertering, pluk je de verse jonge blaadjes voor de plant in bloei komt. Droog de blaadjes, wrijf het fijn en bewaar het poeder in een glazen potje, dat je op een donkere plek in de kast zet. In het daglicht verdwijnt de kleur en gaan er waardevolle stoffen verloren.

Omdat bijvoet wee-opwekkend is, nooit tijdens zwangerschap benutten.

Ook moet men oppassen met de pollen van bijvoet, die kunnen allergische reacties geven. Ook allergische reacties bij combinaties met kruiden kunnen optreden (selderie-wortel-bijvoet-kruid-syndroom).

INHOUDSSTOFFEN

0,03 – 0,2 % Etherische olie met Cineol, Terpineen-4-olie, Borneol ( +&-) Tjujon, beta-Pineen en Myrcen. Verder Sesquiterpeenlactone van het Eudesmansoort zoals Psilostachline, lipophile Flavonol-derivaren als 5,3’-Dihydroxy-3,7,4’-trimethoxyflavon en 7,8-Methylensioxy-9-methoxycumarine.

Sesquiterpeenlactones zijn organische verbindingen die ontsteking-remmend werken, maar bij grote hoeveelheden allergische reacties geven.

Bij Bijvoet wordt onderzocht of de daarin aanwezige stoffen nuttig zijn bij bestrijding van Diabetes.

GEBRUIK in de keuken

Het blad kan men rauw in salades gebruiken. Meegekookt geeft het meer smaak en past bij vette vlees- en visgerechten.

Bijvoet smaakt een beetje als alsem, heeft ook een licht bittere ondertoon maar is veel minder dominant van smaak. Ook dit verse kruid altijd spaarzaam gebruiken.

Wil men bijvoet drogen kan men het beste de toppen van de planten in mei en juni verzamelen.

RECEPT

WAFELS MET BIJVOET

Maak beslag voor wafels, recept: http://www.nederlands-dis.nl/basis/snoeperij/gerechten-van-alle-tijd-wafels/

Volg het recept voor oudhollandsche wafels, maar voeg er geen kaneel bij maar wel een royale handvol met bijvoetbladeren (fijngeknipt of gesneden). De wafels smaken heerlijk bij wild en runderrollade of lamsschouder.

Ook bij verse (bos)aardbeitjes met wat opgeklopte room smaken de wafels erg lekker.

APOSTELSOEP: Daar hoort bijvoet eigenlijk ook in. Soms kom men apostelsoep onder de naam Witte Donderdagsoep tegen: http://www.nederlands-dis.nl/dis/soep/paastijd-soep-van-vasten-naar-feest-soep/

 

 

 

Luc Vanden Abeele is al jaren bezig met informatie verzamelen en controleren van inheemse wilde planten in zijn directe woonomgeving. Bijvoet is een van de planten, die hij in de omgeving van Aarschot in Vlaams-Brabant tegen komt.

Bij zijn zoektocht naar bijzonderheden over Bijvoet kwam hij het volgende tegen:

De Romeinen legden de plant in hun schoeisel tegen vermoeidheid en pijn.

De Mongolen die vroeger in Midden-Mongolië geteisterd werden door wolken Mongoolse grote muggen (ter grootte van kleine “garnaaltjes”) zetten de Mongoolse bijvoetplant (met zijn typische blauwachtige, harige sappige bladeren) in om de muggen te verjagen op de vochtige graas-velden. De plant bezit een natuurlijk aroma dat muggen verjaagt. Veehoeders en boeren die daar in Yurts leefden, oogstten de bladeren uit streken rijk aan bijvoet. Men legde de bijvoet in potten of op schalen, boven op smeulende gedroogde paardenmest. De sterke witte rookontwikkeling die hierdoor ontstond, dreef vanuit Yurts over de graas-landen en verdreef de muggen die anders als gele dekens de paarden, schapen, honden en mensen bedolven.

Bijvoet wordt van oudsher gebruikt om vermoeide reizigers te laten opknappen en hen tegen boze geesten en wilde dieren te beschermen.

Bijvoet werd door arme mensen ook als tabak gebruikt (afzonderlijk of met andere kruiden) en bier werd ermee gekruid.

MOKSA/MOXA: In de oosterse geneeskunde, zowel de traditionele Chinese geneeskunde als in de Japanse en Koreaanse acupunctuur, wordt bijvoet al vele eeuwen gebruikt om te verwarmen.

De wierook van bijvoet wordt gebruikt bij rituele reiniging van mensen en ruimte. Om wierook zelf te maken (alle Artemisia soorten zijn bruikbaar) plukt men de knoppen, vlak voor ze in bloei komen.

Als geneeskruid gebruikt men de bladeren en de in de bloeitijd verzamelde plant. Bijvoet werd van oudsher gebruikt als middel tegen wormen en moest dan gedurende lange tijd in een lage dosering worden ingenomen.

Tijdens een lange, vermoeiende wandeling kan je op enkele bladeren of bloemtoppen kauwen. De vermoeidheid zou dan moeten afnemen, omdat de bittere aromatische stoffen de geest en blik zouden verhelderen.

In de middeleeuwen dacht men dat Johannes de Doper een krans van bijvoet om zijn middel droeg en daarom noemt men de plant ook wel sint-janswortel. De wortel van bijvoet werd tegen de muur van een huis gespijkerd om de duivel of andere boze geesten te bannen. Er werden ook gevlochten kransen van bijvoet aan een huis of schuur bevestigd om het te beschermen tegen brand en blikseminslag.