Brave Hendrik is een vaste plant en is juist in de periode dat er nog geen aanbod van geteelde voorjaarsgroenten is, een uitkomst. Met name vroeger was dat samen met bijvoorbeeld hopscheuten, paardenbloemblad en brandnetelblad een van de eerste verse groene groentes in het voorjaar.

Brave hendrik = Chenopodium bonus-henricus is een plant uit de ganzenvoet-familie, met groot groen blad die wel 50 tot 80 cm hoog kan worden.  De plant bloeit snel van mei tot augustus met een vrij korte, sterk vertakte bloeiwijze. Tot dezelfde familie behoren ook spinazie en snijbiet.

De plant komt wild voor in bosrijke omgevingen in Zuid-Oost Nederland en andere delen van Europa. Zeker sinds de ijzertijd, vermoedelijk veel eerder is het hier gegeten. Van oorsprong groeide de plant in het Oostelijke gebied rond de Middellandse zee. In Nederland is de plant (in het wild) zeer zeldzaam en staat op de zgn. rode lijst. Dus niet in het wild plukken. Maar dit moet je net als bijvoorbeeld daslook in je tuin planten. In andere landen wordt het als een onkruid beschouwd en is vaak te vinden.

Brave Hendrik groeit goed op gecultiveerde gronden, langs wegen en hagen. Het is een pioniersplant op stikstofrijke grond. De plant wordt al duizenden jaren overal ter wereld geteeld. Brave Hendrik is voedzaam en een uitkomst in tijden van honger en oorlog. Brave Hendrik een echt vergeten groente. Dat komt mede omdat het geplukte blad hooguit een dag te bewaren is.

AANPLANT

Zaaien in het voorjaar in maart-mei of in het najaar als het niet te warm is in september. Het kan ter plekke op een klaargemaakt zaaibed. Ook is het mogelijk om het voor te zaaien in potjes en later op 30×30 uit te planten. Brave hendrik bloeit snel en zaait zichzelf dan gewoon uit. Heb je in september gezaaid dan kan je er pas in het voorjaar van eten. De jonge uitlopers worden in het vroege voorjaar ook gegeten en worden net als asperge aangeaard. Soms duurt het een tijd voor de plant echt geaard is en begint te groeien. Dan kan je beter de gevormde bloemknoppen er uit knippen en vaak geeft de plant dan meer blad. Een zakje zaad kost minder dan 2 euro. Plant Brave hendrik wel op een plek met redelijk wat compost in de grond. Mulching is zinvol.

De Fransman Vilmorin-Andrieux  (een van de oprichters van een beroemd Frans zaadhuis VILMORIN) noemde de plant Lincolnshire asperge, omdat het veel werd geteeld in de tuinen van de boeren aldaar. Die aten toen met name scheuten van de plant als asperges. Lees meer hierover op: https://www.mergenmetz.nl/tuin/groentesoorten/brave-hendrik/

In het Britse graafschap Lincolnshire wordt Brave Hendrik nog steeds vaak geteeld.

Het zaad van Brave hendrik wordt in midden Europa geteeld om kippenvet te mesten. In Duitsland heet de plant naast Guter Heinrich ook “Fette Henne”.

MEDISCH

De thee wordt gebruikt tegen darmstoornissen. De wortels worden ook wel gebruikt tegen hoest bij schapen. Brave hendrik werd vroeger tegen ontstekingen gebruikt, maar is net als groente in de vergetelheid gekomen.

INHOUDSSTOFFEN

Flavonoiden, Koffiezuurderivaten en Zeepstoffen.

RECEPT

BRAVE HENDRIK ALS GROENTE

• 750 gram jonge Brave Hendrikscheuten (pluk de scheuten het liefst voor de bloei)
• 3 dl room of crème fraîche
• 1 schepje of minder plantaardige bouillonpoeder of biologische kruidenzout
• 10 jonge lavasblaadjes, fijn-gesneden
• peper, eventueel wat zeezout

Schil de scheuten dun en snijd van de onderkant ongeveer 2 cm af. Was de scheuten grondig en laat ze uitlekken. Doe de scheuten in een pan met zoveel water dat ze net onderstaan, voeg eventueel wat zeezout toe, breng aan de kook en kook ze in 8 minuten gaar.

Giet ze af en laat ze uitlekken. Breng de room (crème fraîche) aan de kook en laat tot de helft inkoken. Roer de lavas en de bouillonpoeder of kruidenzout naar smaak toe. Eventueel wat peper en vervolgens de scheuten erdoor. Even doorwarmen.

Gestoofd is brave hendrik er lekker om met pasta of rijst te eten met erover gesmolten geitenkaas en geroosterde pijnboompitjes.