KNOFLOOK bloeit in juni met witte, rose of paarse bloemen in een scherm.
De bollen zijn 3 tot 6 cm. groot en opgebouwd uit 5 tot 15 teentjes, omgeven door papierachtige vliesjes. Het lange blad kan wel 60 cm. lang worden en is grasachtig. Bloemstengels tot 1 meter hoog.
De beste oogsttijd is oktober.
Het heeft antiseptische, antibiotische en zuiverende eigenschappen, zowel voor de mens en dier als de grond.
Knoflook is een plant uit de familie van de look-achtigen, net als ui en bieslook. Net als de meeste look-achtigen vormt knoflook een bol voor de winter, waarin het voedingsstoffen opslaat zodat het in de lente een voorsprong heeft en heel snel kan groeien en bloeien. De plant groeit vooral goed op goed doorlatende grond en in de volle zon. Knoflook wordt zowel vers, in zijn geheel, gehakt of geperst als in poedervorm (gedroogd en gemalen) toegepast. Knoflook is een kruid met een bepalende smaak en geur. In landen rond de Middellandse zee wordt knoflook bijzonder veel gebruikt. De smaak van het inlandse daslook lijkt op knoflook, maar is veel milder.
KNOFLOOK door de tijd heen
Knoflook wordt al heel lang door mensen gebruikt. In de Edda vinden we al “lauk” vermeld. Edda is een verzameling vroeg Middeleeuwse Noord Europese mythologische verhalen uit Noorwegen/Zweden en IJsland. Het is waarschijnlijk rond de 11de/12de eeuw op schrift gesteld. Maar ook de Bijbel en Koran vermeld het eten van knoflook. In de Talmoed (= Joodse boeken met commentaar op en uitleg van het Oude testament, maar ook vol met leef-adviezen) dat na de Tenach ( het oude testament) het belangrijkste boek of serie boeken is voor het Jodendom vinden we ook uitspraken over knoflook, zoals: “Eet regelmatig knoflook, het heldert de geest op, versterkt de mannelijkheid en verdrijft darmparasieten!”.
In de voedselvoorraadlijsten in Egypte vinden we voor de arbeiders (slaven) bij de bouw van de piramides ook royaal knoflook opgenomen. Ook de Grieken en Romeinen gebruikten het al, maar naast in de keuken ook voor medische doeleinden. In de Middeleeuwen werd hier gedacht dat knoflook de duivel, heksen en vampieren zou afschrikken. En inderdaad werkt een stofje in knoflook “Alicine” bacteriedodend.
In de kruidentuinen van de kloosters over heel West-Europa door Karel de Grote verspreid kwamen naast vele ons nog steeds bekende tuinkruiden ook altijd knoflook voor. Toch werd en wordt knoflook in ons land nog steeds vaak vanwege de geur spaarzaam gebruikt, zeker als je het vergelijkt met zuidelijkere landen in Europa.
Knoflook kopen
Knoflook wordt eind van de zomer geoogst. Ben je dan in een zuidelijk land, koop dan een verse streng van een plaatselijke producent. Koop natuurlijk geen toeristisch spul, want die gevlochten trossen zijn vaak te oud (dus oppassen als de streng en knoflook helemaal blank wit is, want dan is hij niet meer zo vers). Maar op plaatselijke markten kan men in bijvoorbeeld Frankrijk mooie knoflook vinden. Ben je misschien op vakantie in de Auvergne, Bretagne of rond de Pyreneeën kijk dan of je knoflook kan krijgen van een plaatselijke producent die zijn knoflook nog opgebonden in trossen en vaak met turf heet gerookt. De trossen zijn dan okerbruin en zeker niet wit.Dit was vroeger en is tegenwoordig nof steeds de gebruikelijke methode om knoflook zeker een jaar houdbaar te maken. En de smaak bleef daarbij voortreffelijk. Traditioneel werden trossen gebonden met 22, 45 of 90 bollen. Het laatste is natuurlijk alleen voor iemand die regelmatig “buitenkip met 40 tenen knoflook” eet.
Koop hier in de supermarkt bij voorkeur geen knoflook uit China (vaak in witte netjes). Je weet namelijk nooit hoe oud deze knoflook is, want soms worden in China de knoflook wel 5 jaar in een koelcel bewaard om vervolgens na een lange zeereis (nog steeds gekoeld) hier verkocht te worden. De smaak is ernaar en de houdbaarheid is uiterst beperkt. De knoflook droogt vaak snel uit. Kijk dus uit naar roze of paarse knoflook afkomstig uit landen rond de Middellandse zee. De knollen moeten niet uitgelopen zijn, nog steeds stevig aanvoelen en niet te droog zijn.
Ook in Nederland wordt erg goede knoflook (vaak ook biologisch) geteeld. En in verhouding is knoflook (zelfs biologisch) nooit echt duur.
ZELF KNOFLOOK TELEN
De beste tijd om knoflook te planten is vanaf september tot half november of na de eerste nachtvorst. Rond deze tijd heb je vast wel wat ruimte in je bakken of heb je lege potten staan. Veel groentes en kruiden zijn al geoogst en er is niet veel meer wat je kan zaaien en planten.
Bij tuinbedrijven zoals de Bolster of Vreeken kan je op internet allerlei soorten knoflook kopen. Juist speciaal ook voor eigen teelt. Kijk ook op: https://www.biologischpootgoed.nl/kleinverbruiker/ Maar het gaat vaak ook voor kleine hoeveelheden prima met de knoflook van de supermarkt. Omdat de grootste tenen de grootste bollen geven, moet je dan de mooiste en stevigste uitkiezen. En de rest in je eten verwerken.
In de pot of bak heb je goed doorlatende, losse grond nodig. De bollen houden niet van teveel nattigheid en zeker niet van te veel bemesting. Dus bemest de grond met wat compost.
Stop je (met de punt naar boven) in de grond ongeveer 5 a 6 cm diep en op een afstand van ongeveer 10 cm. Een paar weken na het planten komen de groene puntjes boven de grond. Als het even kouder wordt zal dat loof iets minder mooi worden.
Duurt de vorst wat langer, dek de grond dan af met een laagje stro, want echte vorst overleven ze niet. Wordt het dan weer warmer in het voorjaar, zie de knoflook gelijk weer uitlopen (en moet je de stro snel verwijderen en de grond wat natter maken). In de loop van het jaar kan je al wat groen soms oogsten. Het smaakt echt na knoflook. Maar dat doe ik pas als de daslook niet meer gebruikt kan worden. In de loop van de zomer, begin herfst wordt het blad geel. Dan wordt het langzaam tijd om je knoflook te oogsten. Je kunt natuurlijk onder de grond al voelen of de knol mooi groot is geworden.
Trek dan alle knolletjes uit de grond en bindt ze op het loof. Vlechten gaat erg snel.
- Ook in het voorjaar kan je planten, maar dan het liefst voor ½ maart. Gebruik dan stevige tenen, die binnen in de warmte al wat uitgelopen zijn.
In een bak heb je geen probleem met naast groeiende planten maar in de (moes) tuin moet je wel in de gaten houden wat je naast knoflook plant of waar je knoflook naast zet.
Erwten, bonen en koolsoorten moeten nooit naast knoflook staan. Daarentegen is de combinatie met aardbeien, bieten, frambozen, lelies, rozen, tomaten, wortels en vruchtbomen ideaal.
MEDISCH EN INHOUDSSTOFFEN
Allicine en diallyldisulfide (DADS) zijn de meest heilzame stoffen die in knoflook zitten. Het eten van echte knoflook is echter te verkiezen boven een preparaat in pilvorm, waar de stoffen uit knoflook inzitten. Dat komt omdat er in de knoflook ook allerlei andere stoffen zitten die de echt werkzame stoffen helpen om opgenomen te worden in het lichaam. Diallyldisulfide in knoflook zorgt ervoor dat ijzer beter wordt opgenomen in het lichaam. Dat voorkomt allerlei ziektes die met ijzertekorten te maken hebben. Recent onderzoek toont aan dat knoflook eten positieve invloed heeft op mensen die te dik zijn. Dit omdat knoflook ontstekingsremmend werkt en obesitas te maken heeft met een lichte vorm van ontsteking op celniveau.
In knoflook zitten de volgende vitamines: B1, B6 en C. Daarnaast zit er een aantal mineralen in knoflook: seleen, calcium, fosfor, mangaan en koper. Verder is dit ondergronds groeiende bolgewas een bron van het aminozuur “tryptofaan”. Knoflook is goed voor het hele immuunsysteem en heeft hiermee een medicinale werking tegen vele ziektes.
Gebruik je knoflook ook om medische redenen is gebruik van een magnetron af te raden. Het is bewezen dat de stoffen die kanker bestrijden binnen een minuut worden kapot gemaakt door de straling van de magnetron.
PRODUCTEN met knoflook
Knoflookazijn kan worden gemaakt door uitgeperste knoflook in gekookte, koude wijnazijn doen. Dit moet twee weken blijven staan, waarna de azijn gezeefd dient te worden. Ook wordt knoflook in olie afgetrokken.
RECEPTEN
Je kunt knoflook fijngesneden of gehakt of platgeperst rauw verwerken. Er gehakt vlees of andere mengsels mee te kruiden. Maar ook puur te bakken of mee laten stoven in gerechten en ovengerechten, zowel in zijn geheel of in stukjes.
SIMPELE KNOFLOOKSOEP dus echt pure smaak
Nodig:
- 1 liter groentebouillon
- 1 ui (middel) gesnipperd
- 3 teentjes knoflook (heel fijngesneden)
- 30 gram boter
- Peper & zout uit de molen
- Worcestersaus
- Brood in plakken
Smelt in een soeppan de boter en fruit de ui mooi lichtbruin. Voeg dan de knoflook erbij en laat nog een minuut of twee sudderen, maar zorg ervoor dat de knoflook niet te donker wordt ( dus roeren).Breng de bouillon aan de kook en giet die over de gebakken ui en knoflook. Maak op smaak met peper & zout en wat worcestersaus.
Leg in elke soepbord een boterham en schep er de soep over. Eventueel er wat gehakte peterselie over strooien.
Een veel genuanceerde versie van knoflooksoep is ook mogelijk: http://www.nederlands-dis.nl/soep/soep-knoflooksoep-vegetarisch/
KNOFLOOKBOTER
Lekker om toast of sandwiches mee te bestrijken.
- 200 gram zachte boter
- 8 hardgekookte eidooiers
- Zeezout en peper uit de molen
- 2 teentjes knoflook, geperst
- Enkele druppels worcestersaus
Wrijf de gekookte eidooiers door een zeef. Vermeng het met de zachte boter. Voeg peper en zout toe en de geperste knoflook en een paar druppels worcestersaus.
Maar wil je knoflookboter met veel meer pit, maak dan slakkenboter. Dit mengsel wordt gebruikt om champignons, slakken en mosselen in de oven te gratineren, maar is ook lekker om gewoon met vers brood te eten. Om te gratineren zou ik er een klein glaasje Pernod (of een ander anijsdrankje) door mengen.
SLAKKENBOTER
- 200 gram zachte boter
- 2 teentjes knoflook, geperst
- Zeezout en peper uit de molen
- 2 eetlepels fijngehakte sjalot
- 2 eetlepels gehakte peterselie
- 2 eetlepels droge witte wijn of citroensap
- ½ theelepel sambal
- en andere kruiden fijngehakt (als bieslook, daslook en kervel)
Meng alles door elkaar tot een mooie massa.
Voor het gratineren van “van alles”. Deze in een vuurvast bakje doen en er royaal kruidenboter met Pernod over smeren. Het toevoegen van anijsdrank versterkt erg de smaak van slakken en andere gerechten waarbij men kruidenboter vaak bereid in de oven gebruikt. Zeker een theelepel boter per slak, champignons of mossel. Ook geschikt voor andere paddenstoelen en bijvoorbeeld voorgekookte krielaardappeltjes. Gril goed voorverwarmen en daarna het schaaltje ongeveer 10 minuten goed verwarmen. Lekker met vers brood, zeker alleen al om te dopen.
Warme knoflook saus, dus All-i-oli ( iets anders dan knoflook mayonaise Aioli)
- 1 knoflookbol
- 3 pruimtomaten of roma-tomaten
- 1 Spaanse peper
- 2 eidooiers (hardgekookte)
- 15 amandelen (vermalen)
- 1 stevig glas olijfolie
- 1 eetlepel witte wijnazijn
- Zout & peper
Haal de buitenste velletjes van de knoflookbol, maar laat hem heel. Snij de bol horizontaal doormidden, dwars door alle knoflooktenen heen. Was de tomaten en de Spaanse peper en haal bij de peper het kroontje eraf. Leg ze in een ovenschaal in een hete oven gedurende een minuut of tien.
Verwijder van de knoflooktenen de velletjes en pel ze helemaal. Haal de velletjes van de tomaat en haal het zaad eruit. Verwijder ook het velletje van de Spaanse peper en haal ook de pitjes eruit.
Hak alles samen heel fijn of gebruik een keukenmachine hiervoor. Voeg nu ook de gekookte eidooiers erbij. Voeg nu de gemalen amandelen erbij en de olie, na die eerst te hebben verwarmd. Als laatste voegt men de azijn toe en maak de saus op smaak met peper en zout.
Heerlijk bij gebraden vlees en gekookte aardappels.
//
Ik heb genoten van het lezen.