Bernagie of Borage of Komkommerkuid = Borago Officinalis is een eenjarige kruidige plant, oorspronkelijk afkomstig uit Zuid-Europa, maar komt tegenwoordig overal in de Lage Landen voor. Het is een redelijk uitgroeiende rechtopstaande plant tot wel 90 cm hoog met ruwharige bladeren. Het hoort bij de familie der Ruwbladigen en daarom zijn alle onderdelen van de plant zowel aan de boven- als onder-kant bedekt met korte haren. De plant bloeit vanaf begin juni tot laat in de herfst. De bloemen zijn zeer herkenbaar: meestal felblauw, zelden roze of wit met een wit hart met fijne kroonbladeren en zwarte helmknoppen.

 

De plant zaait zich gemakkelijk uit. Borage behoort tot de pioniervegetatie op meestal vochtige voedselrijke gronden, vaak bij akkers, ruige gebieden, langs wegen bij afval en puinhopen. Komkommerkruid wordt veel gekweekt in tuinen. Eenmaal gezaaid komt de plant meestal het volgend jaar weer op dezelfde plek wel op, want het zaait zichzelf gemakkelijk uit. Zo is het hier ook verwilderd overal te vinden. Het is een belangrijke bijenplant.

AANPLANT

Zaad te koop bij de meeste zaadhuizen. 3 gram zaad is voldoende voor 1 m2. Kiemt zeer goed. Uitzaaien ter plekke in april tot juli. Uitplanten op 30 x 5 cm. De planten worden ongeveer 70 cm hoog. Doet het goed in de zon maar ook in de halfschaduw.

MEDISCH

De Latijnse naam Borago Officinalis geeft al aan dat de plant voor medische doeleinden werd gebruikt. De thee werd ingezet tegen reuma, nierontstekingen, ter bevordering van urine-afdrijving, en tegen borst- en slijmvliesontstekingen. Op een liter kokend water gebruikt men voor thee twee eetlepels verse bloemen. Als opwekkend middel werden de bloemen vroeger in wijn afgetrokken. De bloemen bevatten Gamma-linoleenzuur en is om die reden erg in trek bij de industrie van voedselsupplementen.

INHOUDSSTOFFEN

De bloemen bevatten: bornesit, allantoine, Slijmstoffen en tot 17% kaliumzouten.

De plant bevat 3% Looistoffen, 1.5 tot 2,2 % kiezelzuur, tot 11% Slijmstoffen en Pyrrolizidinalkaloiden.

Verder bevat het naast biotine, zink, magnesium en vitamine B6, maar de vraag blijft of dit wel een grote medische werking heeft.

Er zijn onderzoeken blijft dat de plant komkommerkruid het giftige pyrrolizidine-alkaloïden bevat, alleen in zeer kleine hoeveelheden. Om die reden is in het verleden wel afgeraden deze plant te eten. Industrieel wordt bij de separatie van gamma-linoleenzuur dit gif eruit gehaald.

Bij beperkt gebruik van wat bloemen of blaadjes in de sla kan men zijn gezondheid met deze plant onmogelijk enige schade toebrengen.

De olie van borago bevat vetzuurglyceriden met een hoog gehalte aan onverzadigde vetzuren, waaronder gamma-linoleenzuur. Het wordt ingezet bij bepaalde vormen van Eczeem.

EETBAAR

Het blad en bloem

SALADE

Het jonge blad wordt rauw gegeten in salades; het heeft een komkommerachtige smaak.

De blaadjes kunnen ook net als spinazie of zevenblad en ook samen hiermee gestoofd worden.

DECORATIE

De bloemen worden ook gegeten en zijn heel decoratief ( ze bevatten geen gifstoffen); ze worden ook gebruikt in dranken, in taart en nagerechten.

BORAGE-AZIJN

Er wordt azijn getrokken met de bloemen, dat op basis van witte wijnazijn of appelazijn een blauwe azijn oplevert. Veel extra smaak heeft deze azijn niet, dus vaak wordt er citroenschil tegelijkertijd toegevoegd, die de smaak van de azijn versterkt.

RECEPT

KWARKTAART MET KOMKOMMERKRUID

Maak een deeg van:

• 160 gram spelt- of tarwebloem
• 120 gram roomboter
• 80 gram gele basterdsuiker
• Weinig zout
• ¼ van een losgeklopt ei

Kneed het deeg in een koude keuken tot een bal. Rol het in folie en leg het ter ruste in de koelkast.

Scheid 3 eieren. Klop de dooiers met de rest van het ei dat je voor het deeg hebt gebruikt schuimig met 1 theelepel citroen-rasp. Neem hiervoor wel een niet met gif behandelde citroen. En voeg er 60 gram witte of gele basterdsuiker. Voeg bij het eischuim 300 gram niet te magere kwark.

Klop in tussen de eiwitten stijf met een paar korrels zout en 1 theelepel witte poeder- of basterdsuiker. Maak wel vooraf de gardes en de kom schoon met een schijf van de citroen.

Stapel het stijve eiwit door het eigeel en de kwark en voeg er een half glas aan borage-bloemetjes door.

Verwarm de oven op 160 graden.

Leg een fel pakpapier in een springvorm. Kwast hier wat gesmolten bodem of olie over. Neem het deeg uit de koelkast en rol het uit tot een plak dat zo dik is als je vinger. Bekleed hiermee de bodem van de springvorm en leg de rest van het deeg als een lint langs de buitenkant van de vorm.

Verdeel de appelschijven over het deeg en zet eventueel nog wat halve schijven langs de rand van het deeg. Vul de springvorm op het het ei-kwark mengsel en strijk van boven glad.

Bak de taart in maximaal 1 uur gaar. Rustig op een rooster laten afkoelen. Bestrooi de taart aan de bovenzijde eventueel met poedersuiker. Gebruik ook nog wat verse bloemen van komkommerkruid als garnering.