Rabarber (Rheum rhabarbarum) is een plant uit de familie van de duizendknopige planten. Het komt oorspronkelijk uit het berggebied van West-China. De plant wordt gekweekt vanwege zijn eetbare delen, dus de bladstelen. De plant heeft dikke bladstelen en soms reuze bladeren.

Rabarber is een groente die sinds 1900 in Nederland wordt gegeten en is hier inmiddels helemaal ingeburgerd. De plant en dan ook andere leden uit de familie van Rheum zijn in andere gebieden, waar de planten van oorsprong groeiden, al meer dan 5000 jaar bekend en niet alleen vanwege de eetbaarheid, maar ook vanwege medicinale functies.

De rabarber vormt knollen in de grond en kan zo in het voorjaar een snelle groei doormaken omdat het veel voedsel in de grond heeft opgeslagen. Vandaar dat het ook beter is om geen rabarber meer te oogsten na de langste dag van het jaar (21 juni). Op die manier kan de rabarber voldoende energie opbouwen voor het volgende jaar. Er is nog een andere reden om dat niet te doen, want midden zomer gaan ook de stelen steeds meer oxaalzuur bevatten. Die zitten in de voedingsstoffen die de plant van het blad naar de wortels transporteert.

AANPLANT

Aanplant door zaaien kan, maar omdat rabarber niet zaadvast is, kunnen de zaailingen niet dezelfde eigenschappen hebben dan de moederplant. Bij splitsen weet je zeker dat je dezelfde eigenschappen krijgt. Aan de andere kant met een zakje zaad van 2,25 euro krijg je 25 verschillende planten, met vaak andere kwaliteiten. De beste daarvan kan je vermeerderen en zo krijg je je eigen rabarbersoort.

Rabarber in soorten:

Champagnerood is een goed oud ras. Maar ook Holsteiner Blut en Frambozenrood doen het goed. Het soort Goliath wordt vaak op grote schaal geteeld voor het maken van rabarbermoes.

Plant ze alleen op een plek met veel ruimte, goed te bereiken en niet vooraan, want rabarber groeit stevig uit. Het ziet er altijd wel erg decoratief uit.

De beste tijd om rabarber te planten is eind oktober- begin november. Rabarberscheuten worden zo’n 5 centimeter onder het maaiveld geplant zodat de knoppen nog zichtbaar zitten boven de grond. Elke plant moet in een goed bemeste kuil geplant worden met een diameter van 60 centimeter. De plantafstand onderling bedraagt minimaal 1 meter. Rabarberplanten hebben heel wat stikstof en voedingsstoffen nodig om grote bladen en stengels te maken. Tijdens de zomer zal de plant ook heel wat water nodig hebben. Tijdens de winter kan je de rabarberplanten bemesten met compost of stalmest. Zorg er steeds voor dat het hart van de plant vrijblijft. De voedingsstoffen zullen geleidelijk aan in de grond sijpelen. Ook na de oogst in juli kan je de rabarberplanten bemesten. Mulching rond de rabarber-planten wordt sterk aangeraden, maar nooit het hart van de plant bedekken (rotting). Per jaar heeft grond met rabarberplanten volgens sommige deskundigen wel 75 kilo per 1 m2 aan compost nodig, maar met minder krijg je ook lekere rabarberstelen. Dus  zelfs als je rabarberplanten weinig bemest rabarber-planten vragen wel om voortdurende arbeid.

Rabarber houdt van zeer voedselrijke ietwat vochtig grond en groeit het beste in de zon maar kan ook in de halfschaduw groeien.  De rabarber kan bloeien met grote pluimen met witte bloemen maar de bloemknoppen worden vaak verwijdert zodat de plant haar energie gebruikt in het vormen van meer stelen, bladeren en stevigere wortels in plaats van aan de bloei en eventuele zaadvorming.

Voor echte liefhebbers van rabarber: plant als je een tuin hebt en een stuk met veel ruimte een of twee planten (soort Frambozen rood). Van april tot midzomer kan je dan genieten van heerlijke rabarber gerechten.

Zelf vermeerderen

Eens de bladen afgestorven zijn kan je rabarber vermeerderen. Dit is meestal rond de echte start van het najaar (eind oktober – november ).  Om deze te splitsen moet je de plant een 15-tal centimeter rond het hart uitgraven. Met de spade of door te scheuren kan je de plant opsplitsen. Elk stuk moet een deel van de wortel bevatten en drie zichtbare knopen hebben. Laat de wond eerst wel aan de lucht opdrogen en graaf dan de oude plant en de gesplitste stukken apart in.

MEDISCH

Rabarber wordt niet als medische plant gebruikt, andere rheum-soorten worden wel medisch onder andere als laxeermiddel en ter bevordering van de vertering gebruikt.

INHOUDSSTOFFEN

0,4% aan mineralen als Kalium, Calcium, Chloride. Veel vitamine als Ascorbinezuur (tot 18 gram/100gram), Nicotinamide ( 0,38 mg/100gram) Carotine (0,12 mg/100gram) en veel zuren ( totaal tot 0,3%) zoals 1,8 % appelzuur en 0,2 % citroenzuur.

100 gram verse onbereide rabarber bevat gemiddeld twee gram koolhydraten, 0,5 g eiwit en 0,1 g vet. Verder aan mineralen 300 mg kalium, 40 mg calcium, 0,5 mg ijzer en aan vitamines 0,05 mg B1, 0,02 mg B2 en tot 18 mg C.

OOGSTEN

Rabarber kan je oogsten als de stelen ongeveer 60 centimeter lang zijn. Neem de dikste bladeren bij de steel en draai deze vervolgens een kwartslag om vervolgens uit te trekken. Gebruik nooit een mes want dan kan het resterende stuk inrotten wat de plant kan aantasten. Als de stelen geoogst is het zaak snel het blad te verwijderen. Anders worden de stengels snel taai aangezien de bladeren nog veel vocht verdampen.

Oogst nooit meer dan de helft van de stengels aan een plant en laat vooral de kleine blaadjes aan de rabarberplant zitten.

EETBAAR

Alleen de bladstelen worden gegeten. Deze worden in stukken van 2 cm gesneden en met weinig water gekookt. Als de stukken geheel in vezels uit elkaar vallen is de rabarber klaar. Rabarber kan warm of koud worden gegeten. In beide gevallen is het een bijgerecht dan wel een toetje. Rabarber is ook goed te gebruiken in gebak als in vlaaien.Het past goed bij appel en aardbeien.

Rauw (fijngesneden) met zout en peper bestrooid is rabarber ook lekker als snack.

Vanwege de uitermate zure smaak door het aanwezige oxaalzuur moet er veel suiker aan rabarber worden toegevoegd. De stelen hoeven niet geschild te worden. Als dit toch gebeurt wordt de gekookte rabarber groen, anders krijgt de gekookte rabarber een rode kleur. Sommige mensen voegen ter neutralisatie van het oxaalzuur wat kalk aan de rabarber toe, waardoor het een zachtere smaak krijgt. Volgens anderen gaat dit juist ten koste van de smaak. Groentes met veel oxaalzuur als zuring, postelein en rabarber zou je niet vaker dan een keer per week moeten eten.

RECEPT

OMA’S RABARBERMOES:

• 1 kilogram rabarber
• ongeveer 25 gram aardappelmeel
• 1 theelepel zuiver krijt
• ongeveer 200 gram suiker

Verwijder de bladeren, het onderste deel van de stelen en de aangestoken plaatsen. Was de stelen zeer goed. Schil ze niet af. Snijd de rabarber in stukken. Zet deze op met een bodempje water. Kook ze in 10 minuten gaar. Meng het aardappelmeel met een beetje water en suiker tot een dun papje en bind hiermee de moes tot ongeveer “vla”-dikte.

Roer het krijt door de moes en maak dit verder op smaak met suiker.

Het lukt de laatste tijd moeilijker om aan zuiver krijt te komen. Ik vind het persoonlijk zonde om krijt door de rabarber te doen. Pas als je meer dan 10 kilo zou opeten, kan het oxaalzuur echt problemen bij de botvorming opleveren. Ik houd echt van rabarber, maar 10 kilo eet ik zelfs niet per jaar.

Een recept voor rabarber met schuimkop staat op: http://www.nederlands-dis.nl/uncategorized/weekmenu-22-eind-mei-begin-juni-net-na-de-tweede-wereld-oorlog/