De grove den zijn samen met de taxus en de jeneverbes de enige drie echt inlandse naaldbomen van de lage landen. Alle andere naaldbomen zijn in de loop van de tijd hier ingevoerd en soms met succes ingeburgerd. Sparren en lariksbomen kan je hier dus wel in het wild tegenkomen, maar groeiden hier van nature na de ijstijden niet.

Bij de Den zitten de naalden twee aan twee gegroepeerd aan de takken en de naalden zijn rond. Bij de Spar zitten de naalden afzonderlijk aan de takken en zijn plat, driehoekig of zelfs vierkant.  De lariks is al te onderscheiden omdat het in de winter de naalden verliest, terwijl spar en den altijdgroene bomen zijn. De naalden van de lariks zitten in bosjes overal aan de takken. De grijsgroene naalden van de den zijn gedraaid en kunnen zeker wel 8 cm lang worden.

BOTANISCH

De GROVE DEN =PINUS SYLVESTRIS ook wel pijnboom genoemd, is een altijdgroene naaldboom. Er groeien heel veel variëteiten van de dennenfamilie op onze wereld. Ze dragen allemaal dennenappels met pitten. Alleen van een aantal daarvan zijn die pitten voor ons eetbaar. De grove en kan hier 25 tot 35 m hoog worden en heeft een lange penwortel.  Zo kan de boom bij droogte diep uit de grond water opzuigen. Jonge bomen hebben een andere vorm dan oudere bomen. Ze kennen een kegelvormige kroon. Oudere bomen hebben een meer schermvormige kroon en een lange stam. De onderste takken zijn dan vaak door lichtgebrek afgestorven. Resten daarvan zitten nog regelmatig aan de stam vast. De jonge bast aan de top van de boom is glad en grijsgeel van kleur. Pas oude bomen kennen een schors uit ruwe platen. De jonge kegels zijn eerst groen en kleuren later vaak na lange tijd donkergrijsbruin. De kegels kunnen tot 8 cm lang worden en zitten net als de naalden meestal twee aan twee.

Van nature komt Grove Den weinig voor in het kustgebied van Europa. Elders meer algemeen op heide, bosgrond en vooral op zonnige plaatsen op meestal droge, maar soms natte, voedselarme, zure zandgrond en hoogveen. Meer informatie over grove den in de vrije natuur: https://wilde-planten.nl/grove%20den.htm

AANPLANT

Kleine grove den te koop per 25 stuks voor 17,50 euro. Iets grotere tot 50 cm. voor 1,65 per stuk

Onder grotere Grove dennen kan je altijd donkerstaande kiemplanten van grove den uitgraven en herplanten.

INHOUDSSTOFFEN en MEDISCH GEBRUIK

Dennenscheuten bevatten 0,2 tot 0,5% etherische olie met Bornylacetaat, Cadineen, (+)3-Careen, Limoneen, Phellandreen en (-)alfa-Pineen. Verder hars, bitterstoffen en Vitamine C. ook enkele suikers als Melibose, Raffinose en Saccharose.

Thee van de scheuten werd medisch gebruikt aandoeningen van de ademhalingswegen en uitwendig als wrijfmiddel bij spierziektes en nerveuze klachten.

Bij droge distallatie van het hout kan men teer bereiden. Dit werd vroeger ingezet bij huidproblemen en bij ademhalingsproblemen. Bij dieren gebruikt bij problemen met hoeven, nagels en klauwen van dieren.

Olie gewonnen van dennennaalden werd ook gebruikt ademhamlingsproblemen, maar uit uitwendig bij reuma en zenuwziektes. Dit laatste door het aan hete of koude baden toe te voegen.

BRUIKBAAR IN DE KEUKEN

De naalden (vooral jong) en de binnenbast (het cambium) zijn eetbaar. De dunne binnenbast is rijk aan vitamine C.

Dennenappels kan je het best in september-november verzamelen. Door de dennenappels bij een vuur te leggen, kan je ze verhitten, waardoor de dennenappels open gaan staan en kan je de pitten eruit halen. Zowel rauw als geroosterd kan men ze eten.

Jonge dennenappels zijn gekookt ook eetbaar.

Dennentopjes (scheuten) kan je vroeg in het jaar in maart-april verzamelen. Er wordt gelei en siroop van gemaakt, net als van jonge sparrenscheuten.

De jonge naalden worden ook gebruikt om er thee mee te zetten.

RECEPTEN

DENNENTOPJESAZIJN

• 200 gr dennentopjes
• 750 ml appelazijn 5%
• 6 jeneverbessen gekneusd
• 10 peperkorrels

Breng de azijn aan de kook met de kruiden en giet kokend heet over de dennentopjes. Laat een nacht staan. Doe door een doek en wring goed uit.

DENNENTOPJESMOSTERD

• 60 gr mosterdpoeder of fijngewreven gele mosterdzaad
• 150 ml witte wijnazijn
• 2 kopjes jonge licht-groene dennentopjes
• wat meel (bij voorkeur spelt- of roggemeel)
• 5 eetlepels honing
• wat zeezout

Hak de dennentopjes in kleine stukjes en voeg dan de helft van de azijn toe. Wrijf alles samen fijn. Doe dan alle andere ingrediënten erbij en maal tot een egale pasta ( fijnheid naar eigen smaak). In schone potjes doen. 1 week laten trekken op een koele plaats. Bij gebruik ongeveer 3 maanden houdbaar.

Voor siroop gebruik recept voor sparrenscheuten.