Geen enkele sparreboom hoort hier van oorsprong thuis. Met de kerstboom halen we dus altijd een vreemdeling in huis. Van de naaldbomen zijn alleen de taxus of venijnboom, de jeneverbes en de grove den een oorspronkelijke inlandse soort.
Neem bij de sparren bijvoorbeeld de Douglasspar. Pas eind van vorige eeuw is deze hier ingeburgerd. Van oorsprong komt deze spar uit Noord-Amerika. In vele bossen in de Lage Landen domineert deze nu het bos.
Hebben jullie toch ook de kerstboom met wortel en al in je tuin geplant en begint de boom eindelijk na een jaar moeizaam worstelen weer in zijn krachten te komen, dan moet je blij zijn. Natuurlijk voor deze boom omdat de kerst-ellende overleefd heeft, maar ook voor jezelf want in de toekomst kan hij de grondstof bieden voor sparrensiroop en sparrenbier. En dan bedoel ik met het laatste niet het bier dat aangerukt wordt als op nieuw net gebouwd gebouw het hoogste punt bereikt en de dakspar gelegd is, maar over bier gemaakt van jonge sparrentwijgjes.
Verwijzend naar een kerst-boom weet iedereen nu gelijk wat een spar is. En niet zoals wij dat dwaas kerstden noemen, want dit zijn sparren.
Dennen zijn echt hier thuishorende naaldbomen, maar die hebben lange naalden die per twee gepaard aan de plant zitten.
AANPLANT:
Behalve om een spar na het kerstgebruik te laten overleven, heb ik nooit een spar in welke soort dan ook aangeplant.
Van de naaldbomen zou de grove den op een groot voedselarm terrein op zijn plek kunnen zijn en daar zou je eventueel ook een jeneverbes kunnen planten, ook als de grond wat zuurder is. En taxus of te wel onze venijnboom doet het op meer plekken goed, maar de pitten van de bessen zijn dodelijk giftig en trouwens de rest van de boom is ook giftig, behalve het vruchtvlees dan, maar dan zonder pit. Medisch is de boom best belangrijk. Maar of je deze boom in een eetbare omgeving of een voedselbos zou moeten planten, moet iedereen voor zichzelf maar bekijken. Ik zou het niet doen, hoe mooi en interessant ik deze plant ook vind.
MEDISCH
Gebruik bij ziektes en aandoeningen van het ademhalingssysteem. Ook ingezet bij spier en zenuwproblemen. De olie is een natuurlijk anti-bioticum. Het werd en wordt gebruikt voor problemen bij de urinewegen, lever en longen. Verder gebruik spar: bestrijding van schimmels en doorbloeding.
INHOUDSSTOFFEN
Bij de zilver- of witte of edel-spar (abies alba) dus Etherische olie: monoterpenen vooral bornylacetaat ( = de geur van dennen of cederhout), Limoneen ( = een terpeen met antidepressieve, anxiolytische, immuunstimulerende, antibacteriële, antikanker effecten) , alfa- en beta-pineen ( = geurstoffen, die remmend werken op besmettelijke bronchitis-virussen en je daarnaast een beetje stoned laat voelen) ,beta-phellandreen ( geeft een aangename geur) en kamfeen ( = De echte dennengeur. Wordt synthetisch nagemaakt voor luchtverfrissers met dennengeur/airwick).
HUISMIDDEL
De fijnspar bevat terpentijnolie, dat de doorbloeding van het bindweefsel bevordert. De jonge scheuten van de fijnspar zijn hierdoor zeer geschikt om te verwerken tot een middel tegen overbelaste spieren. Voor een goede massageolie is in ieder geval minstens een maand aftrekken nodig:
MAAK ZELF JE SPARREN-OLIE
Op 200 cc olie
Neutrale olie als zonnebloem- of maisolie werkt prima, sommigen verkiezen olijfolie hiervoor. Het nadeel is dat olijfolie in ons klimaat langzaam in de huid wordt opgenomen.
1 kom vol jonge sparrenscheuten
Giet de olie over de scheuten in een afsluitbare wijdmondse fles. Laat het zeker een maand op een donkere plaats staan. Hierna wordt de olie gezeefd en is te gebruiken. De olie is niet in de zon staand best lang houdbaar. De spieren met de olie goed inmasseren.
Heb je jezelf helemaal overbelast neem dan een bad waarbij je twee handen vol met jonge sparrenscheuten in het water doet en met zeer warm water overgiet. Wel pas in het bad stappen als de temperatuur wat gedaald is. De geur in de badkamer is al aangenaam.
BRUIKBAAR in de keuken
Van de jonge uitlopers van de spar kan men thee zetten. Naast terpentijnolie geeft het ook nog wat Vitamine C en A. de smaak is aangenaam opwekkend. Ook van oude naalden wordt thee gemaakt dan trek je waarschijnlijk alleen de olie die er inzit af. Verder bestaat er een lange traditie om van jonge sparrenscheuten bier te maken. In het noorden van Europa maakt men sparrensiroop.
RECEPT
SPARRENSIROOP
- 2 litermaten vol jonge sparrenscheuten.
- 1 liter bronwater
Was de scheuten, laat ze helemaal uitlekken. Stop ze in een grote stopfles of iets dergelijks, dat afgesloten kan worden. Laat ze zeker twee dag in het licht, maar niet in de zon staan.
Giet alles in een roestvrijstalen pan. Breng het tot de kook en laat het zeker een half uur zachtjes doorkoken. Zeef daarna de inhoud en bewaar alleen het nu geurige vocht.
Doe de vloeistof terug in de pan en voeg er ½ kilo rietsuiker bij. Verwarm alles tot de suiker helemaal is opgelost. Breng dan alles tot de kook en laat het nu zachtjes een kwartier doorpruttelen.
Warm in heel schone flessen doen, afsluiten en rustig laten afkoelen. De flessen zijn op de donkere, koele plek lang houdbaar. Zeker tot het volgende seizoen van jonge sparrenscheuten.
Ideaal als hoestsiroop, maar ook lekker bij kaneelijs.
Meer lezen over sparren en het hoge noorden bij Gonny in Zweden (haar recept voor sparrensiroop is iets anders, maar vergelijkbaar).: http://lappland-aventyret.blogspot.nl/2013/06/sparrensiroop.html
En voor het recept voor Sparrenbier kijk je op Nederlands Dis: http://www.nederlands-dis.nl/uncategorized/dranken/uit-de-natuur-of-je-tuin-sparrebier/
