DUURZAAM (GETEELDE) PLANTEN

Het begrip “duurzaam” wordt tegenwoordig veel gebruikt, maar in vele gevallen is het gebruik ervan in mijn ogen eerder misbruik.

Neem nu de nu al jaarlijkse terugkerende actie voor deelnemers aan de postcode loterij. Die krijgen elk jaar een waardebon om te besteden bij die bekende supermarkt.Onder motto “duurzaam… doe maar lekker”, kon je dan in eerdere jaren in die winkel producten kopen uit de producten van merken van het concern Unilever: calve, conimex, ben & jerry’s, lipton, magnum (van het merk ola), bertoli (waarvan het merk toen nog van Unilever is, maar de fabrieken deze zomer zijn verkocht), knorr, cup a soup, unox. Natuurlijk kan je steeds beperkter kiezen uit producten van de Biologische lijn van AH zelf en ook in sommige jaren bepaalde soorten diepvriesvis hoorden bij deze actie. Daarnaast worden ook daarbij een aantal keurmerken in het zonnetje gezet, waarvan gezegd worden dat ze ook meedoen.

WAT IS NU DUURZAAM in relatie tot ons voedsel?

Als we het over biologische producten in het algemeen hebben, wil dat helemaal niet zeggen dat die per definitie “duurzaam” zijn. Misschien wel iets duurzamer dan producten van gangbare teelt en land- en tuinbouw, maar daarmee zijn ze nog niet echt duurzaam.

En bij het concern Unilever zijn er in het verleden (zowel kort als lang geleden) al zoveel rellen over kwalijke praktijken geweest, dat het begrip “duurzaam” eigenlijk niet zo bij dat bedrijf past. Toch heeft de leiding van dit concern dat wel als een van de speerpunten genomen. Of dat zo blijft naar verplaatsing van het hoofdkantoor naar Engeland blijft de vraag. Want duurzaamheid die aan een kant geld (en vaak dan mensen, dus minder personeel) bespaart en meer winst oplevert, is vaak alleen financieel handig voor de beleggers in Unilever. Daarvoor lukte in het verleden al niet zodat de toenmalige ceo van unilever het veld moest ruilen.

HOE DUURZAAM IS BIOLOGISCH?

Dan zouden we eerst moeten vaststellen wat we onder duurzaam verstaan.

Kijken we in een simpel Nederland woordenboek vinden we:

Duur-zaam

I bn – zamer, -st

1 lang durend

2 weinig aan slijtage of bederf onderhevig

3 langdurig en veelvuldig

II bw

1 voor lange tijd

Daar schieten we dus weinig mee op.

De VN heeft het zo geformuleerd: “Duurzame voedselpatronen zijn voedselpatronen met een lage milieubelasting, die bijdragen aan voedselveiligheid en gezondheid voor de huidige en toekomstige generaties. Het voorzien in de behoeften van de wereldbevolking betekent dat er voldoende, gevarieerd, gezond en veilig voedsel beschikbaar is en dat dit eerlijk verdeeld is.”

En dan komen we per vier werk-gebieden: Milieu en Klimaat, Natuurbehoud, Dierenwelzijn en Eerlijke handel.

Of AH en Unilever al onder de laatste groep gaan vallen blijft voor mij uiterst onzeker.

Bij Natuurbehoud en Dierenwelzijn scoort Biologische Teelt aanzienlijk beter dan de gangbare land- , tuin-bouw en veeteelt.

TEELT DIREKT IN DE GROND, dus akkerbouw en tuinbouw waarbij producten buiten op de akker worden geteeld en dus niet in kassen, op stellages of in hallen. Dat geldt bijvoorbeeld voor granen, maar ook voor groenten als aardappelen, uien, peulvruchten, wortels, bietjes, bladgewassen en kool in heel veel soorten.

Bij biologische teelt worden geen synthetische (dus kunstmatig gefabriceerde) bestrijdingsmiddelen gebruikt. Ziektes en plagen tegen door bepaalde plantenrassen worden bestreden door het toepassen van wisselteelt, door gebruik te maken van natuurlijke vijanden vaak insecten). En zo te telen dat men een gezonde grond en bodemleven heeft en door grotere biodiversiteit, dus grotere variatie in de soorten die en plant en teelt.

Voor eenzelfde opbrengst heeft men bij biologische teelt, meer grond nodig. Maar biologische teelt geeft wel een betere kwaliteit van het landschap, meer biodiversiteit en een betere bodemkwaliteit. En de aarde wordt er minder door uitgeput.

TEELT BINNEN ONDER GLAS OF PLASTIC, dus tuinbouw wel of niet verwarmd van groente en fruit, als aardbeien en bessen, maar ook vooral komkommer, tomaat, paprika, pepers, sla, courgette en aubergine.

Ook bij biologische teelt is verwarmde teelt toegestaan. Weet dat glasteelt in ons land ruim meer dan ¾ deel van de energie van de gehele land- en tuinbouw in ons land kost. De teelt in een warme kas kost 10 keer zoveel energie dan vergelijkbare teelt in volle grond, zelfs de huidige besparende aanpassingen veranderen hier weinig aan.

Wel past biologisch glasteelt nog steeds geen chemische bestrijding toe, zodat daarmee het milieu aanzienlijk minder wordt belast.

CONCLUSIE VOOR MIJZELF– “ HIER en NU “

Biologische graan- en groente-teelt is dus in het algemeen wel duurzamer dan gangbare landbouw. Maar biologische producten zijn niet per definitie duurzamer. Biologische tomaten uit bijvoorbeeld Noord-Afrika zijn hier altijd veel minder duurzaam dan zelf gangbaar, op de koude grond geteelde tomaten van hier. Want van elders per vliegtuig of vrachtauto aanvoerde producten geven zondermeer een stevige belasting op ons milieu.

Dan zouden we ook geen producten uit kassen moeten gebruiken, die speciaal voor de teelt worden verlicht en verwarmd. Wel kan men duurzaam in kassen telen als de warmte een hergebruik is van rest-energie van andere bronnen als mensen, dieren of fabrieken. Om die reden is dat alleen maar sporadisch mogelijk en zal dus daarom een uitzondering blijken te zijn.

Dus als gewone consument betekent dat simpel weg dat iedereen vooral graan en groente van hier en dan naar het seizoen zou moeten gebruiken. En dat er in mijn supermarkt of in de groentewinkel alleen groente en fruit zou moeten worden aangeboden die lokaal in de naaste omgeving is geteeld. En dat die teelt dan het liefst biologisch zou moeten zijn. Daarbij zou het helpen als we zelf onze woonomgeving eetbaarder zouden maken en zelf zoveel mogelijk groente, fruit en smaakmakers als kruiden in onze tuinen en woonomgeving zouden gaan telen.

Na deze eerste verkenning gaan we verder op zoek.

paul hoftijzer     paulhoftijzer@gmail.com

Lees verder op: http://www.agro-food.nl/duurzaamheid/biologische-landbouw-als-oplossing-voor-voedselschaarste