Onder een grote linde groeien vaak vrouwenkruiden. Een daarvan is zeker walstro of onzelievevouwebedstro.
LIEVE-VROUWE-BEDSTRO : Walstro heette deze plant vroeger. Daarbij is wal een ander woord voor wieg. Want deze plant werd geplukt en in wiegen gelegd. Als de plant dan droogde zorgde deze voor een heerlijke geur, iets tussen vanille en stro in. Verder heeft de plant de naam tegen neerslachtigheid te werken, dus daarmee kreeg men gelijk een vrolijke zuigeling.
In Groningen kende men op het platteland vroeger het gebruik dat jonge dames dit kruid in hun onderkleed verstopten. Men noemde het daar dan ook “kom-lok-mie-die-vent”. Ook wordt overal lievevrouwebedstro gebruikt om beddengoed frisser te maken en stopte men bovendien bosjes tussen het linnengoed.
BOTANISCH
Lievevrouwebedstro (Galium odoratum) is een bodembekkende, zeer winterharde plant. Het bloeit met schattige, witte bloempjes in mei-juni. Het wordt meestal maar 20 cm. hoog en groeit het liefst onder bomen en struiken in halfschaduw of de schaduw.
En deze plant groeit ook op onmogelijke plekken in de tuin. Het bloeit in de vroege zomer en de witte bloemetjes stemmen je gelijk vrolijk. Veel planten worden geoogst om te drogen, dat doet men vaak in mei, net als de bloei begint. Droog de planten of in bundeltjes samengebonden hangend niet in zonlicht op een plek met ventilatie of op droogramen binnen, het liefst in wat tocht. Na het drogen kan men de planten klein-maken en daarna fijn malen. Dan komt de geur duidelijk vrij, die komt van de stof Cumarine die het bevat. Motten zijn niet erg dol op de lucht, dus daarmee hadden de bundeltjes tussen het linnen- en lijfgoed nog een andere nut.
AANPLANT
Lievevrouwebedstro wordt als plantje aangeboden. Meestal voor ongeveer 2.75. Plantafstand ongeveer 30 cm. Dus rond de 11 planten op een vierkante meter. Plant of zaai lievevrouwebedstro in de schaduw of de halfschaduw onder bomen of struiken, zeker niet in de volle zon.
Men kan lievevrouwbedstro ook gelijk ter plekke zaaien in het vroege voorjaar of laat in de herfst. Oppervlakte iets losharken. Dan wel de zaadjes met oud blad bedekken. Zaad is niet duur en bij vrijwel alle zaadhuizen te koop.
MEDISCH
Gedroogde lievevrouwenbedstro werd vroeger zeer regelmatig medicinaal gebruikt. Onder andere tegen hoofdpijn, migraine, spanningen en voorjaarsmoeheid. Er werd dan thee van gezet, maar men moet er niet te veel van drinken, want dan is het effect omgekeerd (voor medicinaal gebruik nam men 50 gram kruid op 1 liter kokend water). Ook bij nervositeit en slapeloosheid werd het voorgeschreven. Het heeft ook een bloedstollingseffect.
INHOUDSSTOFFEN
1% Cumarine gebonden aan melilotoside, dat de typerend hooi/vanillegeur geeft. Verdere Iridoide als aseruloside en monotropeine. Galluszuur (zit in groene thee), Koffiezuur, p-coumarzuur, p-hydroxybenzoezuur en vanilline. Veel gebruik van cumarine geeft vergiftigingsverschijnselen. Om die reden mag in meiwijn slecht 3 gram gevriesdroogde lievevrouwebedstro per liter zitten. Er is in Nederland een wetgeving over de hoeveelheid cumarine die in levensmiddelen mogen zitten. Naast lievevrouwbedstro bevatten veel etenswaren cumarine met bijvoorbeeld kaneel, lavendel en tonkabonen als bron. Tonkabonen bevatten erg veel cumarine.
RECEPT
Zowel gedroogd als vers (zowel bloem als blad) is lievevrouwenbedstro eetbaar.
Het werd vroeger ook gebruikt om melk te aten stremmen. De kaas krijgt daarmee een eigen smaak. Die smaak krijg je ook als koeien in hun wei veel lievevrouwenbedstro eten.
Van lievevrouwebedstro wordt mei-wijn meegemaakt. De toevoeging geeft de wijn een nootachtig, zachte amandel-smaak. In plaats van de kant en klaar te koop zijnde wijn met lievevrouwebedstro met vele in mijn ogen rare toevoegingen kan je zelf lekkere wijn met lievevrouwbedstro bloemen maken.
RECEPT MEIWIJN uit 1901:
“…….Neem een paar bosjes zoogenaamd lieve-vrouwen-bedstroo. Snijd de uiteinden der stelem eraf. Doe het in een pot met 1 flesch Rijnwijn, 1 flesch Moezelwijn en een paar sinaasappelen in partjes (zonder de schil). Voeg er 250 Gram suiker bij. Sluit de pot goed dicht en laat het zoo een dag staan…”
Een bosje lievevrouwebedstrobloemetjes verteert het hart van elke geliefde.
EIERDRANK MET LIEVEVOUWENBEDSTRO-BLOEMPJES
Klop 5 ei-gelen met 4 eetlepels rietsuiker tot een crème. Hak 3 eetlepels bloemetjes van Lievevrouwebedstro fijn en meng dat erdoor. Plaats dit mengsel in een au bain Marie pan, maar zorg dat de pan niet te hard kookt. Voeg dan al kloppend tot ½ liter witte wijn erbij en klop dit alles tot een in structuur op advocaat lijkende drank of tot vla dikte. Serveren in kleine glaasjes met een lange vinger.
Gebruik eventueel een lievevrouwenbedstro bloemetje als garnering. Ook ideaal als mooi nagerecht.
SALADE
Een groene salade bestaande uit diverse groene geteelde en “wilde”gewassen met een simpele dressing van sjalot, olie, azijn, peper en zout afgewerkt kan men opvrolijken met een handvol bloemetjes van lievevrouwenbedstro. Geroosterde nootjes smaken er voortreffelijk bij.
BOWL
Bij de bowl die bij ons thuis werd gemaakt voegde men vader vaak eetbare bloemetjes toe. In mei was dat vaak lieve vrouwenbedstro dat in de donkere en vochtige plekken van onze tuin royaal bloeiend aanwezig was. Recept van de bowl: http://www.nederlands-dis.nl/dranken/een-rustige-zonnige-zondagmiddag/bowl
LIEVE VROUWEN VLA
- 50 gram gedroogde lievevrouwenbedstro
- 1 liter melk
- 150 gram rietsuiker
- 60 gram aardappelmeel ( of maïzena)
- 2 eieren
- 2 eetlepels slagroom
- Snufje zout
Laat de lievevrouwen bedstro in de bijna kokende melk aftrekken (15 minuten zeker). Laat de melk afkoelen en zeef het. Breek de eieren en scheidt daarbij de ei-gelen van het eiwit. Klop de ei-gelen met de suiker tot een crème. Voeg er dan nog steeds roerend het aardappelmeel bij en om het wat vloeibaarder te maken wat van de melk. Voeg dit mengsel beetje bij beetje bij de weer warme melk en als alles is toegevoegd, brengt men dit alles tot kookpunt en houdt het een minuut of vier tegen het kookpunt, zodat het aardappelmeel gaar kan worden en de vla gebonden wordt.
Maak een kom schoon met een stukje citroen en klop hierin het eiwit met weinig zout stijf. Schep dit door de vla en giet er vervolgens ook de room bij. Giet de vla in kleine bakjes of in een grote schaal en laat het goed koud worden.
Een suikerstroopje met wat verse bloemen van walstro erin, past er mooi bij.
Men kan in een bakje voor ijsklontjes in elke vakje een bloemetje van lievevrouwenbedstro doen, dan er water bijgieten en zo invriezen. Deze ijsklontjes maken een glas bubbelwijn nog mooier om te serveren. Het past natuurlijk ook goed bij meiwijn.
Comments are closed, but trackbacks and pingbacks are open.