Framboos = Rubus idaeus is ook een stekelige struik, maar deze bloeit eerder dan braam, al vanaf mei. Vanaf juni kan men vaak tot in september frambozen oogsten. Ook de bladeren van framboos zijn nuttig. Thee getrokken van de bladeren smaakt erg lekker en kan ook medisch gebruikt worden. Deze plant uit de familie der rozen is nauw verwant aan de braam. De tweede helft van juli is meestal de goede periode om frambozen in het wild te verzamelen.
Framboos is een overblijvende struik, die wel 150 centimeter hoog kan worden. Framboos vormt een uitgebreide wortelopslag, waar ook nieuwe uitlopers kunnen groeien. Het bloeit in mei tot juli met witte pluimvormig bloemen. En zijn wel 0,9-1,1 cm lang. Ze hebben vijf langwerpige kroonbladen.
Hieruit groeit een steenvrucht, de eetbare framboos die soms geel, maar meestal donker paarsrood is. De plant groeit op half-beschaduwde plaatsen op vochtige, maar niet natte, matig voedselrijke bodem. Vaak in bossen of aan de rand daarvan, ruwe beplantingen, langs spoorwegen, ruigten en bij zeeduinen. Als de boven de framboos groeiende bomen groter worden, worden de leef-condities voor framboos slechter. Dit komt vooral door veel minder zon en de toename van organisch materiaal op de grond rond de frambozen planten. Vallend blad van de bomen heeft daar een redelijke invloed op. Dan zie de framboos langzamerhand kleinere planten geven om dan uiteindelijk gewoon te verdwijnen.
De framboos is een nectarplant voor bijen. Een waardplant voor een aantal vlinders waaronder de aardbeivlinder.
De framboos kan hybriden vormen met de braam.
AANPLANT
Door de uit de wortelopslag uitlopende uitlopers af te steken en elders te planten, kan men frambozen eenvoudig vermeerderen.
Men kan planten van verschillende rassen met kluit van 30-50 cm het hele jaar behalve in de vorstperiode kopen en planten, bij voorkeur in maart, april. Na het planten terugsnoeien tot ongeveer 30 cm. Ze houden van een lossere, humusrijke grond. Geleiding met draden wordt vaak toegepast. Per stuk te koop vanaf de 3 euro. Een zonnige plek bevordert de opbrengst aan frambozen. Plantafstand in een rij op rond de 50 cm, rijen op minstens 1.50 meter van elkaar.
MEDISCH
Thee van frambozenblad maakt een bevalling gemakkelijker en lichter. De stof fragarine die het bevat heeft een gunstige werking op de bekkenspieren van de moeder.
Een drank gemaakt met frambozen-azijn werd gebruikt tegen koorts of verkoudheid. Dan voegt men het bij warme kruiden thee (linde, vlierbloesem of kamille) of een scheutje door warm water.
Het sap van frambozen heeft een darm-bevorderende werking, het blad daarentegen stopt diarree.
De looistoffen uit het blad werden vroeger gebruikt om de baarmoeder effectief te laten samentrekken bij de bevalling
INHOUDSSTOFFEN
Het blad bevat: looistoffen, flavonoide, Vitamine C, Vruchtzuren, Suiker en Slijmstoffen.
De vruchten bevatten: 1,5 tot 2 % vruchtzuren, Suiker, Slijmstoffen, Pektine, Anthocyang-glykoside en Flavonoide.
EETBAAR
Er gaat niets boven mooie dikke wilde frambozen. Die hebben toch meer smaak, meer zuur en zoet dan de geteelde soorten.
Zowel het blad, als de bloemen en de vruchten zijn in de keuken te gebruiken. Zowel vers als gedroogd blad geeft een lekkere thee. De bloemen gefrituurd of in een salade zijn erg lekker. De vruchten kan men zowel rauw als verwerkt in eindeloos veel gerechten gebruiken.
Van frambozen kan met wat biologische sinaasappels lekkere wijn maken, met een eigen kenmerkende smaak.
Frambozen bevatten veel vitamine C. De vruchten hebben een specifieke smaak en zijn afhankelijk van het ras lichtrood tot donkerrood gekleurd. Ook komen rassen voor met geelgekleurde vruchten. Frambozen worden zowel vers gegeten als verwerkt in frambozenjam, vruchten op siroop, tot bavarois, tot sap, tot puree en saus. Ze worden ook als losse vruchten ingevroren en behouden dan zeker in voldoende mate hun smaak. Natuurlijk kan men frambozen ook goed drogen.
RECEPT
Veel traditioneler, dan het gebruik vers is azijn gemaakt van frambozen. Vroeger vaak verdund met bronwater gebruikt als frisse drank op een warme zomerdag.
FRAMBOZENAZIJN
- ½ litermaat frambozen
- ¼ liter witte wijnazijn
- Ongeveer ¼ kilo suiker
Was de frambozen. Laat ze drogen op een doek. Doe ze in een afsluitbare glazen pot en kneus ze stevig (bijvoorbeeld met een houten lepel). Giet er al roerend de azijn bij. Sluit de pot. Laat het zeker 5 dagen staan, maar roer alles steeds meerdere maken per dag om.
Giet de frambozen in een filterzak of filterpapier en vang het vocht op. Normaal levert dit ongeveer een halve liter frambozenazijn op. Voeg per ½ liter vocht de helft dus 250 gram suiker toe. Verwarm dit samen in een pan op het vuur en laat alles vervolgens op een laag vuur een 15 minuten koken.
Laat het afkoelen en bewaar op een donkere, koele plaats in een fles. Heerlijk met koud bronwater of door citroenlimonade.