KARDOEN

Kardoen ( Cynara Cardunculus) lijkt een beetje op een reusachtige artisjok, alleen is het blad grijzer. Het wordt gekweekt, om de vlezige bladstelen, die in een groot bladrozet groeien. Voor de teelt worden deze samengebonden en met hooi en papier afgedekt, de voet aangeaard , zodat de stelen kunnen bleken. Deze stelen kunnen zowel rauw als gekookt gegeten worden. Je moet de stelen alleen samenbinden als ze droog zijn en het zeker 3 dagen niet geregend hebben, anders gaan ze rotten en verweken. Bleken gedurende 3 weken is meestal al voldoende. Men bleekt de stelen hier meestal in augustus.

Kardoen is een heel sterk gewas. Ze zijn taaier en gemakkelijker te kweken dan bijvoorbeeld artisjok. Normaal teel je kardoen uit zaad. Zaad is zowel van reuzenrassen (“Plein Blanc Enorme”) als van kleinere dwergrassen (Italian Dwarf”) te koop. Bij de Bolster en andere zaadhuizen te koop, maar pas op men verkoop ook “wilde” kardoen. Van oorsprong groeit Kardoen in zuidelijke landen als Spanje, Portugal, Kreta, Sicilië en in Noord-Afrika, vooral op rots-achtige gebieden, het liefst op droge met gras begroeide stroken met kleigrond. De wilde soort wordt niet als de gekweekte soort 2 meter, maar blijft maximaal 1 meter hoog.

Naast de gebleekte bladstelen worden ook de bloemen als artisjokken gegeten. En gedroogd worden de bloemen in plaats van lebstremsel voor kaas en kwark-maken gebruikt.

TEELT

Voorzaaien in kleine potjes binnenshuis vroeger gewoonlijk in februari/maart. Tegenwoordig zou men hiermee al halverwege januari mee kunnen beginnen.  Doe 3 zaden in een potje, maar gebruik slechts de beste om buiten als er geen risico meer is op nachtvorst uit op rijen en een afstand van minimaal 60 cm uit te planten.  Is het stuk terrein erg droog plant ze dan in een geultje. Tijdens de groei regelmatig bemesten en/of mulchen. Oogsten tot september/oktober van hetzelfde jaar. Door de vorstgevoeligheid groeit kardoen hier meestal maar 1 jaar, maar het is in principe een overblijvende plant. Door de grote pootafstand kan kardoen goed gecombineerd worden met bladgewassen als spinazie, zuring, andijvie en sla. Op een 1 m2 kan je een tiental planten kwijt, die gemiddeld ruim 1 kilo aan kardoenstelen op gaat leveren.

Zelf zaad winnen lukt hier meestal niet, omdat het hier niet warm genoeg is. De plant heeft wel mooie paarse bloemen.

Geschikt voor grotere moestuinen, grotere eettuinen en voedselbossen.

INHOUDSSTOFFEN

Kardoen is naaste familie van de Artischok. De inhoudsstoffen zijn vergelijkbaar.

Het blad van beide planten bevat stoffen uit drie verschillende groepen:

1. sesquiterpeen-bitterstoffen tussen 0,5 en 5%, waarvan Guajanolide en Cynaro-pikrine.
2. caffeoyl-chinazuur in verschillende vormen
3. flavonoide van het lute-oline-soort

MEDISCH

Beide planten worden medisch gebruikt bij maagproblemen, vooral die waarbij vermindering van de galproductie zinvol is. Ook gebruikt bij galproblemen.

EETBAAR

De gebleekte bladstelen.

Rauw geraspt door een salade.  Geschild en gekookt in stukjes (wel gelijk met citroensap, tegen het sterk verkleuren). Afhankelijk met de soort 40 minuten tot langer koken. Smaakt als artisjok-bodem.

RECEPT

GEGRATINEERDE KARDOEN

• 1 kilo kardoen
• 40 ram boter
• 2 eetlepels bloem
• Zout
• Groentebouillon
• Groot glas melk
• Zout, peper en nootmuskaat (eventueel een blaadje laurier)
• Geraspte belegen kaas
• Paneermeel
• Citroen-sap

Maak de kardoen schoon. Snij de lelijke stukjes en de wortels er eventueel af. Haal al het blad weg. Snij de stelen (al of niet gebleekt) in stukjes van 5 tot 7 cm. Schil ze zo nodig en leg ze in water met wat citroensap.

Heb je alle stelen in kleine stukjes gesneden, zet ze op in een pan met zoveel water dat ze net onder staan met wat citroensap of schijfjes citroen en wat zeezout of gebruik groentebouillon. Kook de stukjes kardoen gaar met matig vuur. Ze moeten in 40 minuten wel voldoende gaar zijn, maar je mag ze niet te zacht koken.

Maak intussen een bechamel saus met de boter, de bloem, de melk en de kruiderij. Voeg op het laatst wat van de geraspte kaas erbij. Voeg er eventueel wat afgekoeld nog een eidooier bij en dan wel goed roeren.

Verwarm je oven voor op 180 graden. Olie een ovenschaal. Doe hier de stukjes kardoen in en bedek het met de bechamelsaus. Daarover de paneermeel en de rest van de kaas. In maximaal 30 minuten is de schotel mooi gegratineerd en goudbruin.

• In Frankrijk leggen ze vaak schijfjes gepocheerde merg over de kardoen, voordat de bechamel erover gaat.

HEERLIJK VAN EIGEN GROND : NATUUR-KEUKEN