ZOMER- en WINTERLINDE
Voor de meeste van ons is een linde eigenlijk een te grote boom om in je tuin te zetten. En om linde voor je thee te verzamelen heb je zelf geen lindeboom nodig, want er zijn er nog wel genoeg in parken, landgoederen en dergelijke te vinden.
Toch in een grotere eettuin en zeker in een voedselbos zou ik zeker een lindeboom planten. En deze boom zou ik dan ook niet te klein planten. Voor een stevige boom met een stam van 2.50 moet je wel iets van rond de vijftig euro rekenen. Op sommige plekken is het ook mogelijk om als afscherming tegen wind een rij lei-lindes te planten. Leilindes met een stam van 2 meter zijn niet goedkoop, zeker tachtig euro per stuk voor een grootbladige, zilver-linde. Neem je de Europese linde kosten deze minder dan 60 euro. Ongeveer 1 boom op de 4-6 meter rekenen. Bij leibomen moet je wel rekening houden dat de noodzakelijke palen en dwarsverbindingen en draad van goed kwaliteit moeten zijn en dus best een stevige investering vragen. Daarnaast hebben lindes een goede, losse rijke grond nodig.
LINDE UIT MIJN JEUGD
Zelf heb ik in mijn jonge jaren een diep band met een immense lindeboom op gebouwd. Dicht bij ons huis waar het pad door de velden de spoorbaan kruiste stond een immense lindeboom. Om ons tegen het gevaar van de langs denderende vooral kolen-vervoerende treinen te beschermen had men een Maria-altaar aan die boom gehangen.
Nu was dat toen in Limburg erg gebruikelijk en omwonenden verversten continu de bloemen in de vaas naast het beeld van Maria met kind. In de boom verbleef ik vele uren per dag om hoog boven alles uit mijn kijk op de wereld te ontwikkelen. En de meeste mensen die me een beetje kennen zullen moeten toegeven, dat dat nog steeds duidelijk merkbaar is gebleven. Daarin heeft de boom en de bijna altijd aanwezige geur van linde zeker bijgedragen.
BOTANISCH
Linde is een inlandse boom, die zeker wel bijna 50 meter hoog kan worden. De Hollandse Linde (ook Europese of Konings-linde genoemd) is vaak aangeplant en is een kruising tussen de grootbladige en kleinbladige linde. Deze linde is vaak snel te herkennen, omdat hij behalve normale takken met bladeren gewoon in de kruin aan de voet van de boom uitlopers kent getooid met grote linde bladeren.
Linde is een grote, bladverliezende boom met een donkerbruine stam met knobbels en zijscheuten. Bladeren: groot, hartvormig, glad aan de bovenkant, lichter van kleur aan de onderkant met een paar plukjes fijn wit haar.
Bloemen: neerhangende trossen met sterk riekende gele bloemen in juni/juli.
Het hout wordt gebruikt voor houtsnijwerk en meubels. De vezels van de bast werden vroeger tot touw verwerkt. Om die reden kon men in vroeger tijden op veel plekken lindes vinden.
MEDISCH
De thee van de bladeren wordt aangeraden bij zenuwstoringen, migraine, slapeloosheid, verkoudheid en luchtwegklachten. De binnenste schors wordt toegepast bij nieraandoeningen en ziekten van de kransslagader. (lees de reactie van Roland Maes)
INHOUDSSTOFFEN
Flavonoïden, slijmstoffen, koffiezuurderivaten, looistoffen en etherische olie met linalool en germacreen. Linalool is een geurstof die veel bij parfums gebruikt wordt en sterk naar rozen ruikt. Germacreen is de olie, die de geur van Ylang-Ylang zo kenmerkend maakt.
GEBRUIK IN DE KEUKEN
Van de bloesem kan lindebloesemthee gemaakt worden.
De bladeren zijn een goede groente voor salade of als broodbeleg.
Het zoete sap kan in het voorjaar geoogst worden en kan worden gedronken of worden geconcentreerd tot een zoete siroop. Zowel lindeblad, als sap als lindebloesem kan men als mens nuttig gebruiken. Daarnaast kan men behalve de bloesem ook de bast medisch benutten en dat werd vroeger veelvuldig gedaan.
Vooral het jonge blad als het net is uitgelopen smaakt heerlijk in een salade.
TIP bij gebruik blad –
Meestal knip ik wel de nerf er uit. En kan met andere groene groentes gestoofd worden. Ook fijngeknipt als broodbeleg is het blad erg lekker.
Begin mei kan men het beste jong blad verzamelen, de rest van het jaar alleen de bladeren van verse uitlopers, maar dan knip ik zeker altijd de nerf eruit – http://www.nederlands-dis.nl/basis/eten-uit-de-natuur/jong-berkeblad-in-een-salade-uit-de-natuur-of-je-tuin/wilde salade met berkenblad
Van het afgetapte sap in het vroege voorjaar kan men siroop maken , maar ook zo liefst met wat bronwater gemengd smaakt het erg lekker en opmerkelijk zoet. Lees over aftappen van bomen in het voorjaar:
Ook berk en esdoorn wordt daarbij vaak afgetapt – http://www.nederlands-dis.nl/uncategorized/dranken/berk-boom-sap-aftappen-uit-de-natuur-of-je-tuin/
En van dat boomsap kan men siroop maken: http://www.nederlands-dis.nl/basis/eten-uit-de-natuur/boomsap-tot-siroop-verwerken-uit-de-natuur-of-je-tuin/berkensiroop
LINDETHEE
En dat men van de linde bloesem thee kan zetten is vrij algemeen bekend, daar hoef je geen oude tante voor te zijn. Voor een voorraadje lindebloesem, kan men deze het beste midden in de bloei verzamelen en rustig op een geventileerde plek zonder zon op droogramen drogen.
RECEPT
LINDEBLOESEMTHEE
Dit kan men zetten van een stukje verse gemberwortel, kleine handvol verse linde bloesem of 1/2 eetlepel gedroogde linde bloesem, 2 theelepels linde honig, schijfje limoen.
Zet een liter water op en kook het water. Snij de schil van de gemberwortel en snij het schone stukje in kleine reepjes. Doe dit samen met de linde in een linnen doekje of een groot thee-ei.
Doe dit in een theepot, voeg daar de twee lepeltjes lindehoning bij en een schijfje ( onbehandelde ) citroen en giet en het kokende water over. Zeker 10 minuten laten trekken. (men kan natuurlijk ook alleen linde -bloesem aftrekken of andere “wilde”planten erbij voegen).
Trouwens ook koud is het lekker.
LINDEBLOESEM-IJSTHEE
Men kan hiermee trouwens ook goede en lekkere ijsthee maken. Zet op de manier als hierboven beschreven kruidenthee. Los in een halve liter bijna komend water 150 gram honig of half honig en 40 gram rietsuiker op. Voeg hier het sap van 1 citroen bij. Laat alles afkoelen en voeg het samen in een fles. Zet de ijsthee weg in de koelkast. Wil je deze drank sneller koel hebben voeg dan wat ijsklontjes erbij, maar gebruik dan iets minder water.
Trouwens granita-ijs, dus grof waterijs van linde smaakt ook erg lekker.
Maak het net als Vlierbloesemgranita: http://www.nederlands-dis.nl/eten-uit-de-natuur/uit-de-natuur-of-je-tuin-vlierbloesem/vlierbloesemgranita
SIROOP van Linde-boom-sap.
Men tapt het sap het simpelst af door een tak in het voorjaar af te snijden en daar een fles over te schuiven en goed vast te zetten. Deze methode werkt ook goed voor berken-sap.
Maar nooit te veel aftappen. Het boom-sap van linde kan men simpel met wat extra citroensap inkoken tot een dik genoeg zijnde siroop. Wel goed blijven roeren en zorg ervoor dat de siroop niet gaat kleuren.
//
Nog een tip
Oud blad van linde kan men helemaal drogen. Als het helemaal droog is vermalen en 1 deel fijn lindebladmeel vermengen met 3 delen bloem. Met dit meel kan men volgens gangbare recepten cake en koek maken. De cake of koek wordt dan mooi groen en heeft een heel eigen smaak.
TIP 2 Ook de zaadjes en bloemen van linde zijn eetbaar. Aangeroosterd smaakt het zaad erg lekker over een soep of een salade. Het past ook goed bij hummus.
Bloemen kan men zo als eetbare decoratie gebruiken , maar in een tempura-deeg gebakken wordt het een mooi gerechtje.
//
Mijn oma maakte van het vliesje tussen de schors en het hout van de lindeboom een zeer goed middeltje voor zwerende en kwaadwillige wonden. Met een mesje voorzichtig de schors van de jonge scheuten wegschrappen , daar onder zit een vliesje dat doe je in een potje met een paar druppels water. Laat dat een uurtje staan tot het een slijmerig papje is geworden en leg dit als compress op de wonde meerdere keren per dag verversen . Ik ben een wegenarbeider en wij hebben altijd wel iets, zoals in een roeste nagel getrapt dan gebruik ik dat altijd en heb een snelle genezing. Ik denk dat dat een gebruik was van de late jaren 1800 als ik aan mijn oma haar leeftijd denk , en waarschijnlijk heeft zij het ook van haar moeder.