Cichorei = Cichorium Intybus is een tegenwoordig inheemse plant met zeer herkenbare blauwe bloemen. Alleen als de plant niet bloeit is het een niet opvallende plant die wel 1.20 hoog kan worden. In Friesland noemt men de plant Sûkerei. Oorspronkelijk komt de plant uit het Middellandse zee-gebied maar rond de jaartelling kwam deze hier waarschijnlijk alvoor, dus wordt nu tot de inheemse soorten gerekend. In de Middeleeuwen werd cichorei al voor medisch gebruik al geteeld.

Er bestaan 3 variëteiten: de wilde cichorei = cichorium intybus,  groenlof als groente = cichorium Foliosum en de wortel cichorei (voor surrogaat-koffie) = cichorium Sativum.

De plant bloeit van juli tot november met meestal licht blauwe bloemen (de bloemen zijn soms, maar niet zo vaak roze of wit) op bloemstelen (25 tot 40 cm hoog) die vaak in kleine groepjes bij elkaar staan. Het stengelblad is lang, meestal gaaf en steelomvattend. Het grondblad is veerlobbig. Cichorei vormt een lange penwortel. De bloemen gaan in de ochtend open en blijven ongeveer 5 uur open, om daarna niet meer open te gaan.

AANPLANT

Er bestaan meerdere, vooral Italiaanse cichorei-soorten die speciaal geselecteerd zijn om als groente te telen. (Het zaadhuis van der Wal levert biologische bladcichorei). Het liefst buiten ter plekke zaaien van eind maart tot de helft van de zomer. Deze warmte-minnende plant kiemt meestal binnen 2 weken. Minimale kiemtemperatuur 18 graden. Zaad slecht heel dun afdekken en licht nathouden. Uitdunnen tot 25 x 25. Vanaf begin september al wat blad of bloemen oogsten. De plant is minimaal tweejarig, maar vaak meerjarig. Het houdt van zon.

Men kan het zaad samen met bijenplaten ook in randzones van een tuin of terrein zaaien, alhoewel wilde cichorei niet een specifieke waardplant is.

MEDISCH

De plant bevat inuline dat gunstig is voor de darmflora en de bloedsuikerspiegel.  Extract van de wortel werkt plasbevorderend, laxerend en hartslagverlagend. Inuline werkt als een soort probiotica in de dikke darm. En verhoogt daarbij de opname van calcium en waarschijnlijk ook magnesium.

INHOUDSSTOFFEN

Wortel bevat: zeker 50 tot 60% Inuline, verder Sesquinterpen-bitterstoffen als Lactucopicrine, Koffiezuurderivaten in het bijzonder Cichoriumzuur, Looistoffen en Phytosterol.

EETBAAR

Zowel het (jonge) blad als de wortel worden gegeten.

Van de wortel werd en wordt koffie-surrogaat gemaakt. Al in de 17e eeuw werd dat op grote schaal gedaan en vooral in tijden van oorlog werden continu vele wortels tot surrogaat-koffie verwerkt.

Tot midden van de jaren zestig van de vorige eeuw was dit een normaal product in onze winkels.

De bloemen werden in salades verwerkt en de knoppen werden als een soort kappertjes ingelegd. De jonge wortel kan in plakjes gesneden worden gestoofd en als groente worden gegeten.

Tegenwoordig wordt cichorei bijna niet meer als koffie-vervanger geteeld, maar vooral voor de winning van inuline voor medisch gebruik. De wortel bevat ongeveer 19% daarvan. Uit deze plant is Wit- en Rood-LOF ontwikkeld. Meer informatie over Witlof: http://www.nederlands-dis.nl/dis/hoofdgerecht/witlof-ham-kaas-uit-de-oven/

Ook Roodlof en Andijvie is geteeld uit cichorei en daar familie van.

De hele plant is vroeger als veevoer geteeld en uit het blad werd een helder blauwe kleurstof gewonnen.

RECEPTEN

Op de site van Mergen-Metz geeft Norbert Mergen een recept voor bitterballen gemaakt met de bladeren van cichorei. Men moet alleen wel de bladeren hiervoor erg fijn snijden of knippen en niet scheuren, want de plant heeft lange vezels.  Kijk verder op: http://www.mergenmetz.nl/recepten/groente/cichorei/bitterballen-van-bladcichorei/

CICHOREI-BLAADJES MET SPEK

• 100 ontbijtspek of gedroogd rookspek
• 250 gram cichoreiblaadjes
• Wat blauwe cichoreibloemetjes
• 3 eetlepels raapolie
• Net zoveel azijn
• Wat zout

Was de cichorei-blaadjes en snij ze in ieder geval als je jong zijn in de lengte langs de nerf in tweeën.

Zijn de blaadjes wat ouder moet men ze in kleine reepjes snijden. Doe een paar druppels olie in de pan en bak de blaadjes kort aan, zodat ze net aan de buitenzijde kleuren. Verdeel ze over een slabak.

Bak de spek in reepjes in dezelfde pan met de rest van de olie erbij verder mooi bruin. Als de spekjes bruin zijn, de pan van het vuur en ineen keer de azijn erbij en dek die dan gelijk met een deksel af, anders is ge hele aanrecht en fornuis vol gespetterd. Giet dit over de blaadjes en maal er wat zout over. Werk de salade af met de bloemetjes van de cichorei.

Meer recepten met cichorei op Nederlands Dis: http://www.nederlands-dis.nl/dis/hoofdgerecht/cichorei-een-oude-groente-en-nog-meer-uit-de-natuur-of-je-tuin/