KRAAILOOK of wilde look/ui = Allium vineale groeit hier van nature en is op bepaalde plekken zelfs volop aanwezig. Alleen in het oosten en noordoosten van Nederland vindt men hem veel minder. In België vindt men deze plant niet in de Ardennen, maar wel langs veel beken en rivieren in de rest van het land.
Het is een op bieslook lijkende meerjarige inheemse plant die 30 tot 70 cm hoog kan worden. De nieuwe knoppen overwinteren onder de grond. Kraailook bloeit in de zomer, en de tweeslachtige bloemen staan op lange, recht, vaak paarse stelen in een losbloemig scherm. De bloeiwijze bevat vaak naast de bleke groenachtig witte, roze of paarse klokvormige bloemen vaak meer roze tot paarse broedbolletjes. Uit die broedbolletjes komen weer jonge kraailook-uitlopers, ook op de plant zelf.
De bloeiwijze of de broedbolletjes zijn eerst omgeven door een putachtig vlies, dat deze plant zo het uiterlijk geeft dat het getooid is met kaboutermutsjes.
BIESLOOK = Allium Schoenoprasum is een vaste plant, ook uit de familie der look-achtigen. Dus de familie van uien. Tot deze familie horen veel planten die belangrijk zijn in onze keuken als prei, uien, knoflook en sjalot. De afkomst van bieslook is uit Europa en Noord Azië, maar tegenwoordig vindt men hem over de hele wereld. Het bloeit in onze streken met paars-roze-blauwachtige schermen vooral midden in de zomer. In de vrije natuur is ook wilde bieslook te vinden.
IN DE VRIJE NATUUR
Men kan wilde bieslook wel in Nederland vinden, vooral in het rivierengebied langs waterlopen en dijken in kalkrijke streken. Het staat nog steeds op de Rode lijst, maar is in het wild niet meer bedreigd en ik zelf kom de plant steeds vaker tegen. Laat het wel lekker in de natuur staan, want een potje bieslook hoort in ieders keuken en groeien doet bieslook bijna altijd. Het grootste risico is dat je bieslook laat verdrogen.
Naast bieslook groeit in onze streken van nature ook Kraailook, deze plant staat wel op de Rode lijst, maar neemt zeker in Nederland niet af. Kraailook bloeit in een paarse bol, maar men treft er vaak alleen maar knolletjes aan en bijna geen echte bloemen. Dan groeit er natuurlijk ook Daslook in ons land en dan nog Moeslook. De laatste soort is beschermd en staan op de rode lijst.
Meer informatie over daslook: http://www.natuur-keuken.nl/wildplukken/daslook-alium-ursinum/
AANPLANT
KRAAILOOK
Men kan zelf de broedbolletjes uitplanten, als men zelf kraailook in zijn tuin wilt. Maar plant ze wel snel, want de zaden hebben maar een kort leven.
Kraailook houdt wel van zon, maar groeit ook goed in soms wat schaduw, meestal op matig voedselrijke, liefst kalkrijke grond. Zoals op grasland op hogere delen van uiterwaarden, bermen, bosranden en in zee- en rivierduinen en dijken, stadswallen en spoordijk en wat rotsachtige plekken.
BIESLOOK
Het wordt hier meestal en vaak uit zaad geteeld. Vaak in het begin van de lente gezaaid op een goed bemeste, wat vochtige grond. Het groeit zowel op een zonnige plek als in de schaduw. Zaailingen kunnen gemakkelijk worden uitgezet. Ook potten of plantenbakken op een balkon zijn geschikt om bieslook te telen. In het voorjaar beginnen de plantjes al vroeg (zeker als het geen koude winter is) uit te lopen. Bieslook kan zich zowel door zaad als door de vorming van broedbollen aan de wortels vermenigvuldigen. Men kan een bosje bieslook het beste in het voorjaar in tweeën scheuren en dan op een andere plek uitplanten. Zo zorgt men ervoor altijd goede bieslook in de tuin te hebben.
Er bestaat naast de gewone bieslook, ook Chinese bieslook. Deze wordt ook als plant en zaad aangeboden. Zowel de vorm als de smaak ervan is minder fijn dan die van kraailook en bieslook.
MEDISCH
Vroeger vooral gebruikt als anti-wormen-middel voor kinderen. Verder gebruikt bij verteringsproblemen, aderverkalking en verhoogde spierspanning. Uitwendig ook gebruikt bij wondbehandeling.
INHOUDSSTOFFEN
Gamma-glutamylpeptide dus niet vluchtige zwavelhoudende verbindingen, verschillende alkyksulfiden en enkele niet precies vastgestelde stoffen.
GEBRUIK in de KEUKEN
KRAAILOOK
De (bieslook-achtige) stengels, de bloemen en broedknolletjes smaken heel zacht naar knoflook of ui. Heerlijk (vooral niet koken) in salades, kruidenboters, kwarksausjes en dergelijke.
De jonge stengels in het voorjaar zijn het lekkerst. Maar ook nieuwe uitlopers, vooral uit de broedbolletjes smaken het hele jaar goed.
Ook lekker met kaas op een boterham.
BIESLOOK
Zowel de sprietjes als de bloemen zijn eetbaar en in de keuken te gebruiken. Bieslook moet echter niet gekookt worden, dan verliest het zijn smaak. Daarom wordt het veel gebruikt in koude bereidingen of op het laatste net voor het serveren aan warme gerechten toegevoegd.
Bieslook en kraailook zijn te drogen, maar verliezen dan heel veel van zijn fijne smaak. Ingevroren is het wel te bewaren. De combinatie van peterselie met bieslook/kraailook en/of daslook geeft in vele koude gerechten een fijne smaak.
RECEPTEN
KRAAILOOK-OLIE en KRAAILOOK-BOTER
Trek de broedbolletjes van een scherm voordat of net als die gaan uitlopen. Doe ze samen met voldoende neutrale olie, zodat ze net onder staan, in een weckpotje of een fles met een wijde hals.
Na drie weken in de zon aftrekken, de kraailook er uit zeven en de olie gebruiken voor sla en om mayonaise op smaak te maken. De olie dan verder wel donker en koel bewaren.
KRAAILOOK-BOTER
De uitgezeefde kraailook kan men in een blender fijnmaken en samen met zachte boter tot een heerlijke kruidenboter verwerken (eventueel wat peper en zeezout toevoegen).
Lekker op net geroosterde zaken: vis, kip of plakjes courgette en repen paprika.
In bovenstaande recepten kan en kraailook in gelijke hoeveelheden vervangen door bieslook.
Verdere recepten met kraailook en/of bieslook op Nederlands Dis, zoals op:
http://www.nederlands-dis.nl/basis/eten-uit-de-natuur/kraai-look-aangenaam-voor-het-oog-en-de-maag-uit-de-natuur-of-je-tuin/
Lekkere bieslookgerechten: http://www.nederlands-dis.nl/basis/eten-uit-de-natuur/verse-kruiden-bieslook/
Of recept eiersalade: http://www.nederlands-dis.nl/dis/hoofdgerecht/na-de-paasdagen-ander-gebruik-van-gekookte-eieren/