WINTERHARDE “WILDE” GROENTE

Er zijn van die planten die je ook als het best koud is kan oogsten. En zo krijg je ook in die tijd wat vitamines binnen. Om verzekerd te zijn van deze planten kan je ze overal zaaien. Zowel op je eetbare balkon als tuinen met allerlei grootte en zeker ook in een voedselbos. Als je de diverse soorten in de loop van komend jaar zaait, heb je vanaf volgend vroege voorjaar oogstbare “wilde”planten staan. En meestal zorgen de planten er zelf verder voor om zich verder te verspreiden. Naast zevenblad en molsla ( dus paardenbloem) raden we veldkers, vogelmuur, barbarakruid en herderstasjes aan. Bovendien zijn die planten ook voor vogels, kleine dieren en insecten nuttig om deze planten in onze leefomgeving te hebben. Vroeger kende men deze planten beter dan nu, want voordat we wisten wat Vitamine C was, wist men dat deze planten juist in het winterseizoen je gezond hielden. En zeker vissers en schepelingen aten die tegen de gevreesde scheurbuik.

KLEINE VELDKERS

Bij een niet te strenge winter kan men vanaf oktober tot mei de blaadjes van Kleine Veldkers oogsten. Het is een eenjarig kruid dat algemeen voorkomt. Vooral rond (de grote) rivieren, maar ook op ander kalkrijke grond en open zandgronden. Het bloeit pas vanaf maart tot vroeg in de zomer, maar dan kan men het ook beter niet oogsten. Het lijkt in smaak op waterkers, dus een combinatie van zoet en pittig. Erg geschikt voor sandwiches met volvette boerenkaas of roomkaas. Maar ook goed voor gemengde salades en in een soep.

INHOUDSSTOFFEN

Mosterdolie-glykoside als glykocochlearine, butyl-mosterdolie en Vitamine C.

Medisch gebruikt bij bloedreiniging.

KLEINE VELDKERS ZAAIEN

Zaai de veldkers =Cardamine hirsuta in een grote pot of op een plek van de tuin, waar het kan verwilderen. Eenmaal verwilderd is het plantje wintergroen en heeft nauwelijks een rustperiode. Vreeken levert er bijvoorbeeld zaad voor (zakje 2 gram voor 2.50). Zaaien van maart tot de herfst. Kleine veldkers kiemt erg gemakkelijk.

VOGELMUUR

Ook Vogelmuur = Stellaria Media kan men vrij vroeg oogsten. Deze plant komt ook veel voor in tuinen en in bermen. Het kan in een zachte winter zelfs overwinteren, maar is in feite een eenjarige plant. In de zomer is de plant niet lekker en erg verdroogt. Maar in een natte herfst zijn de blaadjes wel weer lekker. Het liefst verzamel ik de jonge uitlopers in de vroege lente. Knip om te oogsten de verse uitlopers van de plant, want bij gewoon plukken trekt men de plant meestal in zijn geheel uit de grond. Vogelmuur lijkt in smaak op gewone blad-sla. In een kruidige groene (gemengde) soep smaken de blaadjes erg lekker.

INHOUDSSTOFFEN

Vitamini C, Rutine en Vet

• Vroeger vaak gebruikt bij aambeien. Ook gebruikt bij Rheuma en andere ziektes van ons bewegingsapparaat.

VOGELMUUR ZAAIEN

 

Van maart tot september kan men Vogelmuur zaaien. Zowel in potten als op een plek waar het kan verwilderen. Hiervan levert ook Vreeken zaad (een zakje 2,50). Als het plantje tot bloei kan komen (leuke witte bloempjes) vormt het meestal ook zaad, dat zichzelf dan weer verder uitzaait.

BARBARAKRUID of WINTERKERS

En dan vindt men vooral in Nederland, maar bijna nooit in België de malse blaadjes van BARBARAKRUID in een zachte winter en zeker in het vroege voorjaar. Deze plant groeit op vochtige plekken langs beken en sloten, maar ook op natte plekken in weiland en bosrand.

Het is een twee of meerjarige plant, die vroeger ook als groente geweekt werd. Het werd toen ook wel winterkers genoemd, omdat het net smaakt als tuinkers en groeit in de periode van het jaar dat tuinkers het echt niet doet. Vooral in gemengde salades smaakt barbarakruid erg lekker.

INHOUDSSTOFFEN

Vitamine C, zeepstoffen, flavonoiden zoals kaemferol en quercetine, mosterdolieglycosiden en glucosinolaten

Medisch gebruikt bij huidaandoeningen en wonden. Inwendig is het urine-drijvend, vooral gebruikt bij nierstenen.

Men moet alleen zeker voor mensen met nierproblemen niet te veel barbarakruid eten, maar als men het niet elke dag eet levert het kruid eigenlijk geen gevaar op..

De zeepstoffen in barbarakruid werken erg goed tegen motten. Dus gewoon wat gedroogte takjes daarvoor gebruiken.

BARBARAKRUID ZAAIEN

Het zaad van Barbarea Vulgaris kan men het beste in augustus -september op een zaaibed zaaien om het als het gekiemd is op 25 x 25 cm. uit te planten. Het eerste jaar wordt de plant maar 20 cm. Het volgende jaar zeker wel 90 centimeter. Men kan het in de winter al oogsten, maar de meeste opbrengst is van maart tot mei. 1 gram zaad is genoeg voor15 m2. Als je elk jaar zaait, heb je continu oogstbare barbarakruid in de winter en het vroege voorjaar. Zakje zaad kost biologisch minder dan 2,50 ( oa. de Bolster). Barbarakruid groeit goed op een zonnige, niet te droge plek, maar een beetje schaduw is geen bezwaar.

HERDERSTASJES of het kruid met vele namen

Ook Herderstasjes (capsella bursa pastoris) kan men in het vroege voorjaar vinden. De naam is de letterlijke vertaling uit het Latijn. De plant heet zo omdat de driehoekige zaadjes lijken op de typerende geldbuidel, die in de vroege Middeleeuwen een schaapherder in het algemeen aan zijn riem hadden hangen. Het is waarschijnlijk de plant met de meeste namen in onze taal: natuurlijk ook herderstasje, maar ook beursjeskruid, moedertasje, tasjeskruid, lepeltjeskruid, lepeltjesblad, lepeltjesdief, bloedkruid, moedertasje, tuintepeltje, ganzetong, vlekjeskruid, pastorkruid en pastorszak, hartjeskruid en hartekenskruid, ons-herennageltje, vingerhoedje, ijzerkruid, schinkelsteel, armoede, zakjesbloem, schapenborzekens, eendepootjes, monnikskapje, murenkers of blikgoot om maar een paar te noemen.

Het komt dan ook overal voor. Men kan het jonge blad als sla gebruiken. Als gestoofde groente smaakt het ook goed, net als in een kruiden-soep. In groentebouillon gebonden met een roux kan men op het laatst een handvol fijngesneden balderen , van herderstasjes doen.  Samen met zuring kan men erg fijne groentegerechten maken, en dat deed men dan ook vroeger zeer vaak in het voorjaar.

INHOUDSSTOFFEN

Aminozuren en Proteine(32%), Flavonoiden als Kamferolie, Luteoline, Diosmetine, Quercetine, Rutine en Diosmine. Verder Fenolcarbonzuren, kalium en Calciumzouten, Vitamine C en perponoide verbindingen.

Medisch: Voor lokaal gebruik ingezet bij neusbloedingen, en bij bloedende huidverwondingen. Het is een typisch vrouwenmiddel bij teveel bloedverlies bij menstruatie. Vaak als thee gebruikt.

HERDERSTASJES ZAAIEN

Cruydthoeck levert hier zaad voor. Voor 2,99 kan men op vele plekken in je tuin of voedselbos dit plantje zaaien. Kijk op: https://www.cruydthoeck.nl/winkel/capsella-bursa-pastoris/p42

Het zaad kiemt als de temperatuur in de licht vochtige hoger is dan 20 graden, dus zaaien vanaf april tot augustus. Men kan herderstasje ook in bakken of potten zaaien. Dus dit leuke plantje kan ook op je balkon geoogst worden.

RECEPT

FIJNE KRUIDENSOEP

Drie handen vol met jonge blaadjes van onder andere herderstasjes, jong zevenblad, vogelmuur, paardenbloem en kleine veldkers eerst wassen, droog deppen en dan heel fijn snijden.

Opzetten met weinig water en in 5 minuten gaar stoven, dan zeven.

Smelt de boter in een soeppan, smoor daarin de fijngesneden sjalot tot het net begint te kleuren. Voeg dan de bloem erbij en kook de bloem op een laag vuur in 5 minuten gaar. Voeg hier de bouillon bij en het vocht en de puree van de wilde groentes. Kook alles in nogmaals 10 minuten op een laag vuur tot een mooi egale soep. Haalde pan van het vuur en voeg er dan de losgelopte eidoorers door. Goed kloppen zodat het een fluweelachtige soep wordt. Maak de soep op smaak met wat peper en zout (en eventueel wat honing, worcestersaus en Balsamico-azijn).

Doe in elke soepbord een eetlepel zure room, giet de soep erover en strooi als laatste wat fijngeknipte barbarakruid erover. (heb je geen barbarakruid kan men ook heel weinig hondsdraf nemen of wat peterselie of bieslook uit je tuin).

Vers brood als kadetjes met (zoute) boter smaken er voortreffelijk bij.

 

HET VROEGE VOORJAAR op je BORD: NATUUR KEUKEN & NEDERLANDS DIS