Anijs = Pimpinella anisum is een niet winterharde eenjarige aromatische plant.

Anijs hier telen is niet gemakkelijk. Het stelt wel eisen aan haar standplaats. Dat is nodig om de planten tot bloei en zaadvorming te laten komen. Om vervolgens het zaad te oogsten en drogen. De gedroogde zaden gebruik je in de keuken voornamelijk in zoete recepten van bijvoorbeeld brood, koekjes, taarten, desserts en. Denk maar eens aan Sambuca en Ouzo uit landen rond de Middellandse Zee. Maar rond de Middellandse Zee is de teelt ook veel gemakkelijker en op grotere schaal gangbaar.  Ook onze ouderwetse anijsmelk krijgt zijn smaak van anijs. Ook steranijs levert die smaak, maar dat is een specerij uit veel warmere Tropische streken.

IN HET WILD

Hier groeien wel twee naaste familieleden van anijs. Grote en Kleine Bevernel, vaak ook Steenbreek genoemd.

Steenbreek waarschijnlijk omdat Bevernel net als Anijs een lange penwortel heeft. In de volksmond werden deze planten ook Wilde anijs genoemd. Het werd regelmatig vroeger ook als veevoer geteeld. En natuurlijk net als anijs medicianaal gebruikt.

Ook de teelt van Anijs is hier uitgeprobeerd. Rond 1843 voor het eest als veevoer aangeplant. Als gevolg van die teelt is Anijs rond 1900 voor het eerst in het wild hier gevonden. Ook tegenwoordig kan men anijs in het wild in de Lage Landen aantreffen.

AANPLANTEN

Men zaait anijs altijd in het late voorjaar in volle grond op de plek waar je het wil hebben. Anijs kan geen vorst verdragen. Ook kan ze niet goed tegen verspenen en verplanten, vooral door de lange penwortel. Zaai anijs dus in de volle grond, tussen eind april en eind mei. En kies een moment wanneer niet alleen de luchttemperatuur maar ook de grondtemperatuur wat warmer is geworden.

Anijs wil een zonnige plaats en kan slecht tegen droogte. Koude en natte grond werkt niet. Je zult dus een plaats moeten zoeken waar de plant genoeg zon krijgt. De bodem moet luchtig en humusrijk zijn. En mag niet snel uitdrogen, maar de plantjes moeten ook niet in het water blijven staan.

Een teelt in een verhoogde bak is ideaal, zeker als je die vult met zanderige en compostrijke grond. Je zou wat opgeblazen kleikorrels door de grond kunnen mengen. Om die reden is de teelt in een kleine pot wat minder geschikt. In een ruime port lukt de teelt zeker wel. Maar ook dan moet je zorgen dat de grond niet uitdroogt of te nat wordt.

Voor een goede oogst heb je meerdere planten nodig, waarbij je de minder goede wegtrekt. Die kan je overigens goed in bijvoorbeeld een salade verwerken en geven een zachte anijssmaak. Zaaien in een rij is te verkiezen. Houdt er rekening mee dat de planten ongeveer zo’n 50 tot 60 centimeter worden.

Zaai de zaden op een afstand van ongeveer 5 centimeter van elkaar. Dek het geultje af met een dun laagje grof zand of wat grond.  Geef nu regelmatig water. De zaden kiemen, afhankelijk van de grondtemperatuur, binnen 3 weken. Blijf na de kieming gewoon watergeven.  Als de zaailingen eenmaal een paar centimeter groot zijn dun je uit; verwijder eventueel de wat zwakkere/kleinere zaailingen en zorg dat je in de rij ongeveer 1 plant per 15 centimeter overhoudt.

Is er voldoende zon en staan de planten op een zonnige plek kunnen ze zo in juli gaan bloeien met witte schermbloemen. Soms moet je de bloeischermen aan kleine stokken aan binden.

Een plek uit de wind is daarbij handig. Gedurende de groei kan je soms wat blaadjes eraf halen. Ze hebben een milde smaak en je kunt ze bijvoorbeeld gebruiken in salades. Houdt je daarbij wel in, want uiteindelijk wil je ook zaad eind augustus/begin september oogsten. Je kunt de planten in zijn geheel dan oogsten en rustig een week of wat laten verdorren. Dan het zaad oogsten. Eventueel binnen wat laten nadrogen voordat je ze in een pot doet. Houdt dan wel een deel apart, als je anijs het volgende jaar weer wilt zaaien. Langer dan een winterperiode moet je het als zaaigoed niet bewaren.

MEDICINAAL

Anijs wordt ingezet bij spijsverteringsproblemen en krampen. Een oud vrouwenkruid.

INHOUDSSTOFFEN

Zaad: 2-6% etherische olie, waaronder anijs-olie. Verder flavonoiden, phenolcarbonzuren, en wat reststoffen.

Gebruikt bij ademhalingsproblemen, slechte eetlust, een vol, opgeblazen gevoel in de bovenbuik, pijn in de bovenbuik, misselijkheid, braken, boeren en oprispen, zuurbranden en pijn achter het borstbeen. Gebruik bij de melkafgifte (borstvoeding).

KEUKENGEBRUIK

Het zaad wordt in zoete gerechten en dranken gebruikt. Verder als kruid gebruikt in veel soorten traditioneel gebak en brood. Sinterkaaskoek als taaitaai en snoepgoed uit de wintertijd kan niet zonder anijs. Ook in groentestoofpotten en curry’s wordt anijs gebruikt.

RECEPT

ANIJSMELK

• 1 liter melk
• Eetlepel anijszaad
• 4 eetlepels suiker
• 1 ½ eetlepel maïzena
• Weinig zout

Bind het anijszaad in een doekje en hang die in de kokende melk met heel weinig zout. Doe de deksel op de pan en laat dit zeker 15 minuten zeer zachtjes koken. Af en toe roeren is noodzakelijk om aanzetten te voorkomen. Er waren en zijn mensen die een klein beetje suiker al bij de melk deden, ook om het aan-koken te verhinderen.  Verwijder dan het anijszaad. Meng de maïzena met suiker met een klein beetje koude melk of water. Roer er een dik papje van. Voeg dit al roerend bij de melk en kook alles steeds nog roerend een paar minuten door. Anijsmelk werd vaak gegeven als men moeilijk kon inslapen, aan zieken en rond de kraamtijd aan de kraamvrouw.

• Er bestaan al zeer lang ook tabletten om anijsmelk te maken.

 

Anisette of kraamanijs is een drankje. Een speciale likeur, dat vroeger traditioneel in bepaalde delen van de Lage Landen tijdens de zwangerschap werd gemaakt, om dan na de geboorte te schenken. Vaak kreeg de pas-geworden moeder hier ook een glaasje van.

Recept voor deze drank: http://www.nederlands-dis.nl/uncategorized/dranken/kraamanijs-anisette/

Ook in ouderwetse kruidenmengsels voor ontbijtkoek en specifiek sinterklaasgebak werd vaak anijs gebruikt.