Karwij of Kummel = Carum carvi is een van hier afkomstige tweejarige plant uit de familie der schermbloemige planten. De plant komt in het wild voor in West-Azië, Europa en Noord-Afrika, waar hij in weilanden, bermen en op dijken groeit. De plant wordt 30-60 cm hoog, soms groeit het uit tot 1 meter. Karwij heeft fijne, langwerpig-eironde, dubbel-geveerde bladeren. De plant vormt een penwortel.

Karwij bloeit in mei, juni en vaak ook nog in juli. De bloemschermen zijn samengestelde schermen die bestaan uit vijf tot zestien stralen, waarop groepjes kleine, wit tot roze, bloemen zitten. De vrucht is een tweedelige splitvrucht. De zaadjes zijn 3-4 mm lang en ei- tot halvemaanvormig, en hebben een prettig kruidig aroma. In Nederland wordt karwijzaad beperkt van hoge kwaliteit geproduceerd. In Duitsland wordt veel meer kummel gebruikt en geteeld.

AANPLANT

Karwij is een tweejarig gewas en vormt in het eerste jaar alleen een bladrozet.

De bloei vindt plaats in het tweede jaar waarna de zaden geoogst kunnen worden. Het jonge blad van de Karwij wordt gebruikt in rauwkost en soep, de zaden o.a. in brood en zuurkool.

Tweejarig gewas en bloeit alleen in 2e jaar, dan ongeveer 70 cm hoog. Zaaien in april-mei op rijen, 30 à 35 cm uit elkaar, uitdunnen op 15 cm. De zaden, die gemakkelijk uitvallen, oogsten aan de eind van de zomer als ze bruin worden.

In een bed twee jaar na elkaar in rijen afwisselend uitgezaaid, kan men na het tweede jaar voor het eerst en dan tekens weer ongeveer 15 % van de planten met zaad laten staan. Dan zaait zich karwij vanzelf weer uit. Zo kan men altijd jong blad en zaad oogsten.

MEDISCH

Als medicinaal kruid wordt karwijzaad (Fructus Carvi) onder andere aanbevolen bij maagklachten (winderigheid, opgeblazen gevoel, krampen); ook schijnt het de eetlust – maar ook de menstruatie – te bevorderen.

INHOUDSSTOFFEN

Zaad: 3-7% etherische olie met 50-65% Carvon en 30-40% Limonen. Verder cumarine als herniarine en Umbelliferon. Verder 10-18% vette olie.

Gebruikt als thee bij maag en darmproblemen (1,8 gram = ½ theelepel vers zaad per liter water).

De olie wordt ingezet bij krampen bij maag -darm problemen.

VERWARRING

Karwij wordt vaak verward met komijn, deels vanwege de grote overeenkomst in smaak en uiterlijk, maar ook doordat de namen in veel talen grote overeenkomst vertonen. In Nederland wordt karwijzaad ook wel ‘wilde komijn’ genoemd. Karwijzaad is licht gebogen, terwijl komijnzaden recht zijn

GEBRUIK

Zowel het zaad als jong blad kan in de keuken gebruikt worden. Jong blad smaakt erg lekker in een gemengde salade, kruidensauzen en in groene soep bijvoorbeeld met zevenblad en spinazie. Zaad gebruikt men in stoofgerechten en brood/gebak. Zit in authentieke kruidenmengsels van hier als bijvoorbeeld het traditionele “rommelkruid”. Kijk voor recept op: http://www.nederlands-dis.nl/uncategorized/lokaal/rommelkruid-oud-authentiek-kruidenmengsel/

In vele oude inmaakrecepten, zoals voor de inmaak van zuurkool wordt karwij gebruikt. Trouwens ook om likeuren hun smaak te geven.

RECEPT

INGELEGDE RODE BIET

• 3,5 kilo rode biet
• 250 gram sjalot of gele ui
• 1 stuk mierikswortel
• 2 liter water
• 30 gram rietsuiker
• 100 gram zeezout
• 4 eetlepels gekneusd karwij of kummelzaad

Rode bieten goed schoonmaken en wassen. Zet ze op met water en kook ze 10 minuten. Afgieten en in ijskoud water zetten. Dan de bietjes schillen als ze hanteerbaar zijn. Leg ze weg om op te drogen.

De uien of sjalotjes schoonmaken en in dunne schijven snijden. Ook de mierikswortel in dunne plakjes snijden. Pan met water, suiker, zout en karwij opzetten. Tot de kook brengen. Gas afzetten. Filteren en laten afkoelen. Snij de bieten in plakjes of schijven. Neem een goed schone inmaakpot. Leg een laagje biet. Dab wat van de ui/sjalot/mierkswortel/kummel. Dan weer een laag biet. En zo door gaan dat alles in de pot zit.  Giet er zoveel afgekoeld kookwater over dat alles onder staat.

Dek het af met een schone, vochtige doek, een plant en verzwaar dat me een steen. Zet de pot op een plek met ongeveer 18 graden. Schep gedurende ruim een week alle schuim van de pot. Maak daarna de bovenkant van de pot goed schoon. Dek dan de pot met een nieuwe schone doek af, het plankje en de verzwarings-steen. En zet de inmaakpot koel(bijvoorbeeld in een kelder) weg.

Sommige laten de bietjes ruim een week aanzuren. Scheppen dan de bietjes over in weckglazen, vullen die aan met het bietenwater. En pasteuriseren de bietjes dan 30 minuten bij 85 graden.

• 25% rode biet bij witte kool, geeft ook een heerlijke rode zuurkool. Voor het maken van zuurkool kijk op: http://www.nederlands-dis.nl/dis/hoofdgerecht/zuurkool-zelf-maken/